ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ
Ο Άγιος Γεώργιος, Πολιούχος της Σκύρου
Η Ιερά μονή του Αγίου Γεωργίου
Θέση: Κάστρο*
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ
Με την 15794/19-12-1961 Υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 35/02-02-1962) κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Υπάγεται διοικητικά στην Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.
Αη Γιώργης «ο Επανωτός» (επειδή είναι πάνω στο κάστρο) ή
Αη Γιώργης «ο Μεγαλόχαρος» ή Αη Γιώργης «ο Καβαλάρης»
Η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Απριλίου, για τις Εκκλησίες που τηρούν το Ιουλιανό ημερολόγιο. Εάν η ημέρα της εορτής συμπέσει πριν την Ανάσταση, μετατίθεται τη Δευτέρα της Διακαινησίμου**.
«Άγιε μου Γιώργη Σκυριανέ αφέντη καβαλάρη
Αρματωμένε με σταυρό και με χρυσό κοντάρι…»
Το καθολικό της Μονής του Αγίου Γεωργίου
Ο Άγιος Γεώργιος είναι ο προστάτης Άγιος του νησιού. Σε αυτόν αποδίδονται πολλά θαύματα καθώς και η σωτηρία του νησιού από πολλούς κινδύνους. Έχει όλα τα προτερήματα και τα ελαττώματα ενός λαϊκού παλληκαριού. Οι θρύλοι θέλουν τον Αη Γιώργη να πολεμάει καβάλα στ’ άλογό του τα θεριά, τους κουρσάρους, τις αρρώστιες. Να γλυτώνει τα παιδιά από τα χέρια των κουρσάρων, να γιατρεύει αρρώστους, να δίνει φως στους τυφλούς και το λογικό στους τρελούς, που φέρνουν και δένουν στην κολόνα του. Προστάτευε τα σπίτια, τις σοδειές και τα κοπάδια του νησιού. Έκανε ακόμα και τους Τούρκους να τον τιμούν και να τον προσκυνούν. Οι θρύλοι πάλι λένε πως, ο Άη-Γιώργης είναι καλός νοικοκύρης. Οι Σκυριανοί πίστευαν πώς γύριζε με το άλογό του όλα τα κτήματά του και τα επέβλεπε μόνος του. Δεν άφηνε να τον ξεγελάσουν ή να του τα πάρουν πολύ φτηνά ή δωρεάν. Γι’ αυτό έλεγαν « Άη- Γιώργης δε χαρίζει τα σφουγγάτα*** του»
χωρίς άλογο με μαύρο πρόσωπο
Δύο εικόνες, από τις πολλές που παριστάνουν τον Αη Γιώργη, είναι πολύ σημαντικές για την λατρεία των Σκυριανών.
Η μία είναι από τις σπάνιες, που ο Άγιος παριστάνεται όρθιος και με μαύρο πρόσωπο. Το πρόσωπο του Αγίου λένε πως έχει μαυρίσει από την πολυκαιρία και για αυτό από τους Σκυριανούς ονομάζεται «Αράπης». Φαίνεται όμως, ότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, συνολικά 56 μορφές με το όνομα Γεώργιος κοσμούν το εορτολόγιό της, με γνωστότερο όλων τον Γεώργιο το Μεγαλομάρτυρα και Τροπαιοφόρο. Μία από τις μορφές του είναι ο Αράπης ή Αρακλειανός (Ηρακλειανός), στη Θράκη, επειδή θαυματουργή εικόνα του βρισκόταν στην Ηράκλεια της Προποντίδας. Αράπη γιατί ο Άγιος παρουσιάζεται μαύρος σε αυτήν την εικόνα, ανάγλυφη από μαύρη πέτρα, ή από σκληρό ξύλο.
Λένε πως ήρθε στη Σκύρο μοναχή της την εποχή που το Βυζάντιο κυριαρχούνταν από την διένεξη μεταξύ εικονολατρών και εικονομάχων****. Σύμφωνα με την παράδοση, την έφεραν τα κύματα του Αιγαίου στις βραχώδεις ακτές της Σκύρου στη θέση Στεφανιά (σελίδα 99).
Η δεύτερη εικόνα είναι ασημοστόλιστη και θεωρείται η θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου.
Περιβάλλεται από αργυρό έλασμα, όπου παριστάνονται τα θαύματα του Αγίου. Παριστάνει τον Αη Γιώργη καβαλάρη.
Το τέμπλο του καθολικού της Μονής του Αγίου Γεωργίου. Αριστερά ο Άγιος Γεώργιος Καβαλάρης και δεξιά ο Άγιος Γεώργιος Πεζοπόρος με μαύρο πρόσωπο.
Δίπλα η Παναγία Βρεφοκρατούσα και ο Χριστός Αρχιερέας Ευλογών. (Φωτο)
Συνεχίζεται........
* Το κάστρο δεν σώζεται σε καλή κατάσταση. Ένας από τους λόγους είναι ότι εδώ δεν έκαναν παρεμβάσεις οι Ενετοί (ούτε και οι Τούρκοι αργότερα) όπως σε άλλα κάστρα του Αιγαίου που διατηρούνται σε πολύ καλύτερη, σχετικά, κατάσταση. Από την αρχαία ακρόπολη της κλασικής περιόδου υπάρχουν ελάχιστα ίχνη, κυρίως στη θεμελίωση μεταγενέστερων οχυρώσεων. Υπάρχουν ίχνη ακόμα και από την πελασγική οχύρωση. Το ερείπια που βλέπουμε σήμερα είναι κατά κύριο λόγο υπολείμματα από το Βυζαντινό κάστρο. Οι τρεις πλευρές του είναι απόκρημνες και σχεδόν κάθετες. Μία μόνο είναι βατή και κατεβαίνει ομαλά στους χαμηλότερους λόφους που είναι κτισμένη η Χώρα.
** Εβδομάδα Διακαινησίμου: ονομάζεται κατά το χριστιανικό εορτολόγιο η εβδομάδα που αρχίζει από την Κυριακή του Πάσχα και λήγει την αμέσως επόμενη, την Κυριακή του Θωμά. Η ονομασία της οφείλεται πιθανότατα στο γεγονός ότι, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα βαπτιζόταν ομαδικά οι κατηχούμενοι οπότε και άρχιζε η πνευματική ανακαίνιση τους. Ειδικότερα στη Κωνσταντινούπολη η Διακαινήσιμος εβδομάδα εορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια
*** σφουγγάτο < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική σφουγγάτο (πίτα που μοιάζει με σφουγγάρι) < σφογγάτον
**** Ο όρος Εικονομαχία αναφέρεται στην θεολογική και πολιτική διαμάχη που ξέσπασε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά το μεγαλύτερο μέρος του 8ου και το πρώτο μισό του 9ου αιώνα, αναφορικά με τη λατρεία των χριστιανικών εικόνων. Το τέλος της Εικονομαχίας επήλθε το 842, μετά τον θάνατο του Θεόφιλου, από τη χήρα του Θεοδώρα, που ασκούσε την εξουσία επ’ ονόματι του ανηλίκου Μιχαήλ Γ΄.
(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη
Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου