ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ
Η Ιερά μονή του Αγίου Γεωργίου
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΝ
Οικοδομικές εργασίες, επεκτάσεις και ανακαινίσεις
Όταν με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου η Μονή υπάγεται επίσημα στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και μέχρι σήμερα αποτελεί μετόχι της, μαζί με την τεράστια περιουσία, που έφτανε το 1/5 της έκτασης του Νησιού. Το καθεστώς των κτημάτων έχει αναγνωρισθεί επισήμως. Υπήρξε σημείο τριβής λόγω ασάφειας ή για άλλους λόγους με τους Σκυριανούς. Η πράξη αυτή πιστοποιείται με Πατριαρχικό σιγιλλιώδες γράμμα (1) του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως σε αμφισβητούμενη χρονολογία.
Σύμφωνα με την σκαλισμένη πάνω σε μάρμαρο επιγραφή, που βρίσκεται στο δυτικό τοίχο του ναού, που εφάπτεται στο καμπαναριό, η Μονή άρχισε να κτίζεται από τα θεμέλια (ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ) από το Ιούλιο 1599 μέχρι τον Σεπτέμβριο 1602, με φροντίδα και έξοδα του μοναχού και οικονόμου Σωσίπατρου.
«ΑΝΗΓΕΡΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΙΕΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΟΥ
ΠΑΝΕΝΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥ ΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΙ ΚΟΠΟΥ ΤΕ ΚΑΙ ΜΟΧΘΟΥ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΤΑΤΟΥΕΝ ΜΟΝΑΧΟΙΣ ΚΥΡΙΟΥ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΠΟ ΕΤΟΥΣ ζρζ' (=7107=1599) ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΟΥ ΕΤΕΛΙΩΘΗ ΕΝ ΤΩ ζρι' (=7110=1602)ΜΗΝΙΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ» (2)
Μία άλλη εγγραφή στον Κώδικα του 1641, που σχετίζεται με οικοδομικές εργασίες στη Μονή, δηλώνει επέκταση του ναού:
«ετους_ζρν (1641). μηνί όκτωβρίον C- Κάγώ Ιγνάτιος ’ και μοναχός και οικονόμος του ’Αγίου Γεωργίου έφάνειμοι καλόν να κάμω την ’Εκκλησίαν μεγαλύτερη και είχαμε έμπόδιον άπό τά σπίτια τά πλησίον τής Έκκλησίας, λοιπόνως νοικοκύρης του μοναστηριού έποίησα συναλλαγμους».
Σε άλλη επιγραφή στην εξωτερική όψη της εισόδου του νάρθηκα φαίνεται ότι ο ναός ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε το 1734.
«ΚΟΣΤ...ΑΝΙΓΕΡΘΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ
ΤΙΧΗΟΝ ΕΚ ΒΑΘΡΟΝ
ΚΑΙΘΕΜΕΛΙΟΝ
ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΩΜΙΣ
ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ
ΟΣΙΟΤΑΤΟΥ ΚΙΡΙΟΥ
ΔΑΝΥΛ ΕΚ ΤΙΣ ΝΗΣΟΥ ΑΝΔΡΟΥ)
1734 ΙΟΥΛΙΟΥ 14» (3)
Στον Κώδικα φαίνεται ότι εργασίες συνεχίζονται από τον οικονόμο Νεκτάριο το 1742:
«οαμμβ' (1742) ... δεν εΐχεν ό άγιος διά να κατοικούν όσι ερχοντε εις προσκυνισιν τής θαυματουργικής του οίκόνος... νανίξω τόν άρτι κa καθώς εδινεν χέρι ό τόπος του και διά να μίν εχι ενόχληση ή εκκλησία απόβρωμιές και δισοδίες... καί εφγιασα τον άρτη κα καθώς φένεται ε’ις τα οπία έκαμα έξοδα γρόσια επτακόσια…»
Στη βάση του νοτίου τμήματος του τέμπλου σώζεται επιγραφή που σχετίζεται με την επιχρύσωση του τέμπλου, το οποίο προκαλούσε το θαυμασμό των περιηγητών :
«ΕΧΡΙΣΟΘΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ
ΤΕΜΠΛΟΝ ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΤΑΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΉΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ ΚΥΡΙΟΥ ΤΙΜΟΘΕΟΥ ΨΑΛΤΟΥ 1806 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2»
Οι παραπάνω ημερομηνίες και ιδιαίτερα η πρώτη (1599) πρέπει να θεωρηθούν ως περίοδοι ανακαινίσεων του προϋπάρξαντος ναού της Βυζαντινής περιόδου και όχι του σημερινού ναού.
Η κυριολεξία της λέξης ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ αμφισβητείται ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη το 2012 από την 23η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Καθολικού του παλαιότερου Ναού (υστεροβυζαντινού), που αντικατέστησε έναν ακόμα παλαιότερο (μεσοβυζαντινό).
Από τις τοιχογραφίες της Μονής δε σώζεται σήμερα παρά μόνο
αυτό το μικρό δείγμα τους στο βορεινό τμήμα του εσωτερικού του ναού. (Φωτο)
Το παλαιό Καθολικό χρονολογείται στα τέλη του 13ου αι. Ο ναός και το κάστρο έχουν κοινή και μοναδική είσοδο την «Σιδερόπορτα» ή «Παραπόρτι» ή «Πανωπόρη». Πάνω από την είσοδο έχει τοποθετηθεί ο μαρμάρινος λέων, σύμβολο της βενετικής κυριαρχίας.
Κατά τον 17ο και 18ο αι. έγιναν στη Μονή μια σειρά από επεμβάσεις (οικοδομικές επεκτάσεις και ανακαινίσεις, εικονογράφηση, χρύσωση τέμπλου, κ.τ.λ.), που φανερώνουν οικονομική δύναμη.
Κατά τον 19ο και 20ο αιώνα, έγιναν εργασίες διαρρυθμίσεων στους εσωτερικούς χώρους της μονής καθώς και εργασίες ανακαίνισης και στήριξης.
(1) «Η Ιστορία της εκκλησίας της Σκύρου», Βασίλειος Ατέσης 1961
(2) «Ιστορία της Σκύρου. Από των αρχαιοτάτων χρόνων». Παπαγεωργίου Δημήτριος. Τυπογραφείο Ανδρέα Β. Πάσχα. Πάτρα 1909.
(3) αρχιμ. Καλλίστρατος-Οικονόμου, Κωνσταντίνος: Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Σκύρου - μετόχι της Μεγίστης Λαύρας (13ος-19ος αι.) (Αθήνα 2002).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου