ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Η καταγραφή των εκκλησιών Μέρος 4ον

 Ακρίβεια και αντικειμενικότητα 

             στην καταμέτρηση των εκκλησιών

 

Μαρμάρινες κολόνες στην είσοδο του Ναού της Αγίας Τριάδας στο Μπόριο

 

Για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν προηγούμενα και για  την ακρίβεια και αντικειμενικότητα της καταμέτρησης πρέπει επίσης να πάρουμε υπ’ όψη μας ακόμα δύο διαφορετικές παραμέτρους.

1.       Στην καταμέτρηση δεν μπορεί, ούτε είναι σωστό, να συμπεριληφθούν οι εκκλησίες ερείπια (Πίνακας 6, σελ. 177).

2.       Υπάρχουν επτά (9) δισυπόστατες εκκλησίες και δύο (2) τρισυπόστατες (Πίνακες 7 και 8, σελ. 178). Αυτό συνεπάγεται ότι, στις δισυπόστατες εκκλησίες, ενώ οι άγιοι είναι δέκα οκτώ (18) {9x2=18}, τα κτήρια είναι εννέα (9) και στις τρισυπόστατες εκκλησίες, οι άγιοι, που λατρεύονται είναι έξι (6) {2x3=6}, τα κτήρια είναι δύο (2).               

Επομένως εννέα (9) Άγιοι από τις δισυπόστατες εκκλησίες και τέσσερις (4) Άγιοι από τις τρισυπόστατες εκκλησίες, σύνολο δέκα τρεις (13) Άγιοι συστεγάζονται.

Στον (Πίνακα 1 στις σελίδες 162-173) το σύνολο διακόσια είκοσι πέντε (225)  που παρουσιάζεται σ’ αυτόν αφορά τους Αγίους και Άγιες, και όχι τα κτίσματα.

Επομένως, αν αφαιρεθούν από τις ενεργές εκκλησίες σαν κτίσματα εννέα (9) «κτήρια» των δισυπόστατων Ναών, (18 λατρείες Αγίων που συστεγάζονται) και τέσσερα (4) «κτήρια» των τρισυπόστατων ναών (6 λατρείες Αγίων που συστεγάζονται), τότε οι Ναοί, σαν κτίσματα, είναι διακόσιοι δώδεκα (212) {223-13=212} (Πίνακας 1, σελ. 162-173).

 

Πελεκητοί ογκόλιθοι στον περιβάλλοντα χώρο του Ναού του Αγίου Φωκά

Η ύπαρξή τους μαρτυρά ότι πριν αρκετούς αιώνες υπήρξαν μεγάλα οικοδομήματα.

 

Έτσι, στον (Πίνακα 1 σελ. 162-173) καταγράφονται συνολικά διακόσιοι είκοσι πέντε (225) Άγιοι και Αγίες που λατρεύονται σε διακόσιες δώδεκα (212) {225-13=212} Εκκλησίες (σαν κτήρια).

Συνεπώς σε όλο το Νησί της Σκύρου υπάρχουν διακόσιες δώδεκα (212) εκκλησίες (κτήρια), που βρίσκονται σε λειτουργική κατάσταση. 

Αντίστοιχα στις ερειπωμένες εκκλησίες έχουμε σαράντα (40) κτίσματα στα οποία λατρεύονται σαράντα δύο (42) Άγιοι.

Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει ένας (1) τρισυπόστατος Ναός, δύο (2) Άγιοι συστεγάζονται και λατρεύονται με άλλον ένα. (Πίνακας 6, σελ. 177).

Συμπερασματικά, με αυτή την επεξήγηση, οι Ναοί (κτίσματα), μαζί με τους ερειπωμένους Ναούς, είναι διακόσιοι πενήντα δύο (252).

Στο σύνολο αυτό (212) συμπεριλαμβάνονται τα παρεκκλήσια της Αγίας Αικατερίνης και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ευαγγελίστριας), που βρίσκονται στη Μονή του Αγίου Γεωργίου.

Επίσης συμπεριλαμβάνονται ο Ναός της Επισκοπής και η Απόδοση Κοίμησης της Θεοτόκου, Πατριαρχική  Σταυροπηγιακή Μονή, στη Σκυροπούλα, αφού παρά τα σοβαρά προβλήματα στατικότητας του κτηρίου που έχουν δημιουργηθεί, λειτουργείται κανονικά.

Από τις σαράντα δύο εκκλησίες (42) εκκλησίες, που είναι σε ερειπώδη κατάσταση, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχουν ούτε τα ερείπια αυτών. (Πίνακας 6, σελ. 177).

Αυτό αποδεικνύει και τα όσα αναφέρονται από τους Αρχιμανδρίτη Βασίλειο Ατέση και Κωνσταντίνο Φαλτάιτς ότι υπήρξαν ναοί, που γκρεμίστηκαν, αλλά στη θέση τους χτίστηκαν άλλοι και κάποιοι άλλοι παρέμειναν ερείπια ή εξαφανίστηκαν. 

Με αυτές τις εξηγήσεις είναι δύσκολο έως αδύνατο να  επιβεβαιωθεί ο «μύθος» ότι, τους οθωμανικούς χρόνους, υπήρξαν 365 εκκλησίες, γιατί στη θέση πολλών εκκλησιών που γκρεμίστηκαν χτίστηκαν άλλες και αναπληρώθηκε το κενό των κατεστραμμένων εκκλησιών.  Υπολογίζεται ότι περίπου εξήντα (60) περίπου Ναοί του 19^ου και 20^ου αι. χτίστηκαν στα θεμέλια παλαιοχριστιανικών Ναών.

Μέχρι τις μέρες μας χτίζονται νέες εκκλησίες. Οι εκκλησίες ερείπια δεν ξεπερνούν τις σαράντα δύο (42) καταγραμμένες. Αυτές αποτελούν υπάρχοντα ερείπια, καταγραφές μελετητών-ερευνητών, μαρτυρίες Σκυριανών και αρχεία εγγράφων.

Υπαρκτά είναι τα ερείπια της Παναγίας Κουρνιώτισσας στο Απατσίνι,  του Αγίου Σώζοντα στη νησίδα Βαλάξα, της Αγίας Τριάδας στη βορειοανατολική πλευρά του βράχου του  Κάστρου και στο Μελαγκόνι, του Αγίου Δημητρίου στο Παρασπίσι, της Σύναξης της Θεοτόκου στο Νότες .        

         

                      Κίονες από γρανίτη, πιθανά Ρωμαϊκής εποχής, στον Άγιο Νικόλαο στο Αγαλήνη. 

                        Βρέθηκαν κατά την ανακαίνιση του Ναού εντοιχισμένοι στους τοίχους.