ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ

Η Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου

Θέση: Φερεκάμπος

Μέρος 1ον

Η μονή Αγίου Δημητρίου Φερεκάμπου ή Φερεκάμπος ήταν η δεύτερη σημαντικότερη στη Σκύρο μετά από αυτή του Αγίου Γεωργίου. Βρίσκεται 5 χλμ. περίπου νοτιοδυτικά της Χώρας της Σκύρου. Ναός με τα ίδια χαρακτηριστικά του Αγίου Δημητρίου είναι η Ζωοδόχος Πηγή ή Παναγία Ελεημονήτρια στη Χώρα της Σκύρου.

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Δέφνερ υπήρχε μια επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου του ναού που βεβαίωνε ότι το καθολικό της μονής εικονογραφήθηκε «+Ανηστωρήθη ο ιερός πάνσεπτος ναός του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του μυροβλίτου... Έτος (1691;) Νοεμβρίου Ε΄ Διά χειρός δε ζωγράφου Δαμασκηνού ιερομονάχου και Δημητρίου εξ Ιωαννίνων».

Οι αγιογράφοι ήρθαν από τη μονή Μεγίστης Λαύρας σταλμένοι από τον ηγούμενό της Τιμόθεο, ο οποίος καταγόταν από τη Σκύρο.

Οι πληροφορίες σχετικά με το χρόνο ιδρύσεως της μονής είναι περιορισμένες και δεν είναι γνωστός ο χρόνος ιδρύσεώς της. Ασφαλή ιστορική πηγή ύπαρξης της μονής αποτελεί η πατριαρχική και συνοδική επιστολή του 1659, με την οποία ο πατριάρχης Παρθένιος Δ´ , αναγνωρίζει τη μονή ως σταυροπήγιο*.

Αυτό σημαίνει ότι είναι ελεύθερη από κάθε επέμβαση, με μόνη υποχρέωση να δίνει στο πατριαρχείο 120 «άσπρα»** το χρόνο.

Στο καθεστώς αυτό της αυτονομίας συμπεριλαμβάνεται και ο Επίσκοπος Σκύρου, ο οποίος μάλιστα συνυπογράφει τη σχετική πατριαρχική και συνοδική επιστολή. Από αυτή πληροφορούμαστε την ύπαρξη της μονής και πριν το 1659, αφού αποτελούσε και παλαιότερα πατριαρχικό σταυροπήγιο.

Τι προέκυψε όμως και ο πατριάρχης Παρθένιος Δ´ (α' πατριαρχία: 1657-1662) εξέδωσε νέο σταυροπήγιο;

Κατά τη διάρκεια κάποιας πειρατικής επιδρομής χάθηκαν τα πατριαρχικά γράμματα της μονής, με αποτέλεσμα να αρχίσουν σιγά-σιγά καταπατήσεις των προνομίων του και παρενοχλήσεις των μοναχών, οι οποίοι άρχισαν να αποχωρούν από το μοναστήρι. Μπροστά στον κίνδυνο της πλήρους ερήμωσης της μονής, ο οικουμενικός πατριάρχης Παρθένιος Δ' αναγνωρίζει και πάλι τη μονή ως σταυροπήγιο.

Φαίνεται ότι η μονή παρά το ότι βρισκόταν σε σημείο μακριά από τη θάλασσα, είχε επανειλημμένα υποστεί τις συνέπειες των πειρατικών επιδρομών, οι όποιες παρουσιάζουν μεγάλη ένταση κατά τον 17ο αιώνα και οι οποίες συντελούν στην ερήμωση ολόκληρου σχεδόν του νησιού (1631) .

Η ανανέωση των προνομίων της μονής και η αναγνώρισή της πάλι ως πατριαρχικού σταυροπηγίου από τον Παρθένιο Δ', ίσως να συνέβαλαν σε κάποια άνθηση της Μονής.

Η σφραγίδα τη Ιεράς Μονής που βρέθηκε έχει χρονολογία 1662.

*(εκκλησιαστικός όρος) τοποθέτηση σταυρού στα θεμέλια μοναστηριού ως ένδειξη υπαγωγής του μοναστηριού απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όχι στον τοπικό επίσκοπο ή μητροπολίτη.