Ο χριστιανισμός τον 3ο και τον 4ο αιώνα στη Σκύρο

Ο Επίσκοπος Σκύρου Ειρηναίος

στη Σύνοδο Επισκόπων της Σαρδικής

 

Δεν υπάρχουν πληροφορίες ποια ήταν η κατάσταση τον 3^ο και τον 4^ο αιώνα, παρά μόνο, ότι το 343 μ.Χ.  ο Επίσκοπος Σκύρου Ειρηναίος συμμετείχε στην τοπική περιφερειακή Σύνοδο των επισκόπων της Σαρδικής[1].

Ο Ειρηναίος φέρεται να υπογράφει τις επιστολές της Συνόδου προς τις Εκκλησίες. Επίσης, αναφέρεται ως ο πρώτος Αρχιερέας της Συνόδου με τον τίτλο, «Irenaeus ab Achaia de Socorro emmendo de Skyro». Γνωρίζουμε επίσης, από υπέρθυρη λευκή μαρμάρινη επιγραφή, που βρέθηκε στην Επισκοπή, ότι το 895 μ.Χ. επικεφαλής της Επισκοπής Σκύρου ήταν ο Επίσκοπος Σάββας. Ο Σάββας ήταν αυτός που θεμελίωσε τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Επισκοπή). Στην επιγραφή αναφέρεται και το όνομα του Μητροπολίτου Αθηνών Σάββα.

+ ΕΤΟΥC SYΓ

ΕΠΙΒΑCΙΛΙ

ΛΕΟΝ… Κ..

ΑΛΕΞΑΝΡΟΥ

ΕΠΙ CΑΒΑ

ΜΗΤΡΟΠΟ…

ΑΘ… Κ.. ΣΑΒΑ

ΕΠΙΚΟΠΟΥ ΤΟΝΩΔΕ

 

Από το 895 μ.Χ. μέχρι το 1453 δεν υπάρχουν πληροφορίες για τους επισκόπους, εκτός του επισκόπου Μακαρίου, μεταξύ των ετών 1274-1383. Επομένως, αφού έχουμε μαρτυρούμενη παρουσία επισκόπου και χριστιανικής κοινότητας το 343 μ.Χ., η παρουσία Επισκοπής πρέπει να τοποθετηθεί στις αρχές του 4^ου αιώνα και ίσως λίγο νωρίτερα. 

 

                                                            Ο Επισκοπικός  Ναός

Με αυτό, σαν δεδομένο, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι  ο Χριστιανισμός άρχισε νωρίτερα να αντικαθιστά την προχριστιανική θρησκεία. Ιστορικά είναι γνωστό ότι στη νησιωτική Ελλάδα, όπως και στη Σκύρο, παρατηρείται μια σταδιακή παρακμή και εγκατάλειψη των εθνικών ιερών από τον 2° έως τον 5° αν. μ.Χ., ιδιαίτερα μετά τον 3° αι.

Ιδιαίτερα στην Αθήνα η ύπαρξη χριστιανών στην πόλη είναι πολύ περιορισμένη μέχρι και τον 4° αι. μ.Χ. Άλλωστε, η πόλη παραμένει ειδωλολατρική έως και τον 5° αι. μ.Χ. Παραδοσιακοί αθηναϊκοί θεσμοί, όπως το συμβούλιο του Αρείου Πάγου φαίνεται να λειτουργούν έως το τέλος του 4ου αι. μ.Χ.

Στη Σκύρο στις αρχές του 4^ου αι. φαίνεται πως η εκκλησία του Νησιού ήταν οργανωμένη και είχε επικεφαλής Επίσκοπο.  Γι’ αυτό βγάζουμε το συμπέρασμα ότι ο Χριστιανισμός άρχισε να διαδίδεται στο Νησί νωρίτερα τον 2^ο αι., όπως έγινε στη Σκιάθο και τη Σκόπελο.

Μία ακόμα ένδειξη είναι ότι ο Χριστιανισμός διαδόθηκε από την Εύβοια,  η οποία βρίσκεται απέναντι και κοντά στη Σκύρο, κατά τον 2^ο αιώνα.  Στην Εύβοια ο χριστιανισμός είχε διαδοθεί από νωρίς, με την επίδραση του κηρύγματος του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα και του ευαγγελιστή Λουκά στη Θήβα.

Από τις αρχές του 4^ου αιώνα πρέπει να χτίζονται οι πρώτες εκκλησίες πάνω σε ερείπια αρχαίων ναών και διάφορων λατρευτικών Ιερών.

 

                                       ΚΟΙΜΙΣΗ της Θεοτόκου Γοργοεπικόου  ΕΠΙΣΚΟΠΗ

 

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Αχ. Κρίκα 

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

---

[1] Η τοπική Σύνοδος Σαρδικής συνεκλήθη στη Σαρδική, τη σημερινή Σόφια της Βουλγαρίας, το έτος 343 και εξέδωσε 21 κανόνες. Θα εξέταζε τις κατηγορίες κατά του Μέγα Αθανασίου. Στη Σύνοδο ο όσιος Κορδούης, επίσκοπος στην Κόρδοβα της δυτικής Ισπανίας, υποστήριξε τον διωκόμενο Μέγα Αθανάσιο..