Τετάρτη 17 Ιουλίου 2024

ΣΚΥΡΟΣ: Ερειπωμένες Εκκλησίες

 ΝΑΟΊ ΠΟΥ ΥΠΉΡΞΑΝ Ή  ΕΊΝΑΙ ΣΉΜΕΡΑ ΕΡΕΊΠΙΑ


Στο βόρειο τοίχο του Ναού της Γέννησης του Χριστού στο Μελαγκόνι βρίσκονται τα ερείπια της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας

Το 1939 ο Κωνσταντίνος Φαλτάιτς μας μεταφέρει ότι, στην ευρύτερη περιοχή από τον Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Πλατεία Μπρούκ μέχρι τον Ναό των Πέντε Μαρτύρων υπήρχαν και άλλοι Ναοί, γκρεμισμένοι, από τους ήδη υπάρχοντες σήμερα.

Υπήρχε ο ναός της Γέννησης του Χριστού, δίπλα από τον υπάρχοντα ναό της Ευαγγελίστριας, στην οικία Βαρλαμίδη.

Επίσης, υπήρχαν οι ναοί της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκονταν δίπλα στο σημερινό ναό του Αγίου Γεωργίου του Παλιόπυργου, ο Άγιος Γεώργιος, κοντά στο ναό της Αγίας Τριάδας, ο Άγιος Βασίλειος και το «Παναϊδάτσι», μεταξύ των ναών Αγίου Νικολάου και των Πέντε Μαρτύρων.

Υπάρχουν επίσης παλαιότερες αναφορές ότι στα Μαγαζιά υπήρχε ο Ναός των Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και στη θέση «Σκάλα του Αη-Δημητριού ο Ναός του Αγίου Δημητρίου, οι οποίοι καταστράφηκαν, λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Τη δεκαετία 1910 – 1920 η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου βρισκόταν 0,70 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και περίπου ένα χιλιόμετρο από την ακτή και ανατολικά του Κάστρου.

Στο σημείο αυτό ο πυθμένας της θάλασσας είναι αβαθής 1-3 μέτρα έως και 5 χιλιόμετρα ανατολικά. Σε προκατακλυσμιαίους χρόνους, υπήρχε χαμηλό πωρολιθικό ακρωτήριο, από το βουνό Μαλά[1] μέχρι τα λιμάνια Μέαλος και Αχίλλι, το οποίο σιγά-σιγά φαγώθηκε από τα κύματα της θάλασσας και δημιουργήθηκε ο ύφαλος[2]. 


Θραύσμα μαρμάρινης στήλης στο Ναό Γέννησης Χριστού στο λόφο Θέμη

Στον όρμο του Αγίου Φωκά υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης μεγάλου Ναού, με διάσπαρτα ερείπια κτηρίων. Το πλάτος της αψίδας, που ήταν περίπου 4,50 μέτρα, μαρτυρεί, ότι ο Ναός ήταν μεγάλος. Τα ερείπια πιθανά να υποδηλώνουν επίσης ότι, πριν χρόνια, υπήρξε Βυζαντινό μοναστήρι. Παλαιότερα μπορεί να υπήρξε αρχαίος Ναός.

Σχετικά με τις σαράντα δύο (42) ερειπωμένες εκκλησίες υπάρχουν:

1.       Είκοσι ένας (21) Ιεροί Ναοί κτήρια, (Πίνακας 6, σελ. 177) στους οποίους τιμώνται είκοσι τρεις (23) Άγιοι και Αγίες. Ένας Ναός είναι τρισυπόστατος (1 κτήριο = τρείς Άγιοι).

2.       Εννέα (9) Ιεροί Ναοί της Παναγίας, όπου στους τέσσερις (4) τιμούνται τρία (3) γεγονότα της. (Πίνακας 6, σελ. 177).

3.       Δύο (2) Ιεροί Ναοί της Αγίας Τριάδας (Πίνακας 6, σελ. 177).

4.       Έξι (6) Ιεροί Ναοί της Αγίας Παρασκευής.

5.       Τέσσερις (4) Ιεροί Ναοί της Γέννησης του Χριστού.

 

 ΠΙΝΑΚΑΣ (6) ΝΑΟΊ ΠΟΥ ΥΠΉΡΞΑΝ Ή  ΕΊΝΑΙ ΣΉΜΕΡΑ ΕΡΕΊΠΙΑ

1.       Αγία Τριάδα

  εντός σπηλαίου                                        

Καμαντού,  

2.       Αγία Τριάδα

 (πλησίον Χριστού)                                       

Μελαγκόνι  

3.       Αγία Γαλήνη

                                        

Παλιόκαστρο, Αγαλήνι

4.       Αγία Παρασκευή

 (μέσα στη θάλασσα)                                   

Μαγαζιά  

5.       Αγία Παρασκευή  

 (Πηγή: Κ. Φαλτάϊτς)                                  

Παλιόπυργος (Αγ. Γεώργιος)

6.       Αγία Παρασκευή

 (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)                                     

Κουρούκλη

7.       Αγία Παρασκευή  

  (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)                                    

Αναβάλσα (κοντά στη Δέση)

8.       Άγιος Βασίλειος  

                                      

Διάνεμος

9.       Άγιος Βασίλειος  

 (Πηγή: Κ. Φαλτάϊτς)                                     

Περιοχή Πέντε Μαρτύρων

10.    Άγιος Βλάσιος

  (παγί τ’ Αη-Βλάσση)                                        

Λάλαρες    

11.    Άγιος Γεράσιμος

                                      

Μπαλίτης

12.    Άγιος Γεώργιος

  (Πηγή: Κ. Φαλτάϊτς)                                       

Αγία Τριάδα Μπρούκ

13.    Άγιος Δημήτριος

                                         

Παρασπίσι

14.    Άγιος Δημήτριος

  (μέσα στη θάλασσα)                                        

Σκάλα τ’ Αη-Δημήτρη

15.    Άγιος Δημήτριος

                                         

Ευγώνυμο

16.    Άγιος Ελευθέριος

                                           

Καμάρι, Ασπούς, Κωνσταντή 

17.    Άγιος Μάμας

                                              

Τραχύ, Κάτω Κάμπος 

18.    Άγιος Νεκτάριος

                                            

Ατσίπολη

19.    Άγιος Σάββας

                                            

Σάββα 

20.    Άγιος Σώζων (Σώζοντας)

                                          

Μπαλάξα 

21.    Άγιος Σώζοντας

 (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)

Πλαγιά

22.    Ταξιαρχών  

 (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)

Κεντρική Πλατεία

23.    Άγιος Φωκάς

                                        

Τρεις Μπούκες

24.    Αγίων Πάντων

                                         

Πλατεία Μπρουκ

25.    Άγιων 40 Μαρτύρων

(μέσα στη θάλασσα)                                        

Μαγαζιά

26.    Άγνωστος Άγιος

                                          

Βαφτιστέρα

27.    Άγνωστος Άγιος

πλησίον Αγίου Χαραλάμπους                                   

Αβδέλλες

28.    Παναγία ή  Παλιοκκλησιά

πλησίον Άγιου Τρύφωνα)                     

Κεραμιτές (Άγιος Τρύφων)

29.    Παναγία

                                          

Κυρά - Παναγιά , Καλογριά

30.    Παναγία

  (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)                                      

Πλαγιά

31.    Παναγία  

 (Πηγή: Νίκη Πέρδικα)                                       

Καταφράσση

32.    Παναϊδάτσι  

 (Πηγή: Κ. Φαλτάϊτς)                                       

Περιοχή Πέντε Μαρτύρων

33.    Αγνώστων Αγίων

Τρισυπόστατος Ναός

   (ίσως κελιά ασκητών)                                  

Λουτρό, πλησίον  Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου)

34.    Γενέσιον της Θεοτόκου   

  Κουρνιώτισα                                        

Απατσίνι

35.    Γέννηση του Χριστού

                                          

Πλησίον Χριστού τ΄Αμπάση 

36.    Γέννηση του Χριστού

 

 (Πηγή: Κ. Φαλτάϊτς)                                      

Πλησίον  Ευαγγελίστριας,στην οικία Βαρλαμίδη

37.    Γέννηση του Χριστού  

(Διακονικό)                                        

Κάστρο,  Επισκοπή

38.    Σύναξη Υπεραγίας Θεοτόκου

                                       

Νότες

39.    Κοιμήσεως Θεοτόκου   

 (Πρόθεση)                                       

Κάστρο,  Επισκοπή

40.    Κοίμηση της Θεοτόκου

  τ' Δούκα                                      

Κάστρο, Μπόριο

41.    Αγία Παρασκευή

  (πηγή: Α.Ε.Σ. 1616)                                     

Βαριά, Κάμπος

42.    Αγία Παρασκευή  

  (πηγή: Α.Ε.Σ. 1773)                                       

Λίμνα, Τραχύ

 

 



[1] Τα Μαλά: Βουνό ανατολικά του Κάστρου (Νίκη Πέρδικα «Σκύρος», Β' τόμος, 1942, σελ. 303..

[2] Μιχαήλ Δέφνερ. «Τοπονυμίαι της Νήσου Σκύρου»

 

Στη στέγη του Ναού του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκονται θραύσματα κιόνων. Παρόμοιο θραύσμα βρίσκεται και στον Ναό του Αγίου Χαραλάμπους στις Αβδέλλες.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου