ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ
Γέννηση του Χριστού ή Χριστός του Μίγα
Θέση: Αγορά, Χωριό
Ο μύθος στη Σκύρο λέει πως, « στο Χ’στο τ’ Μίγα βγαίνει ένα βοδάτσι από τ’ μπόρτα ώσαμ’ απάν’ γύρου τσαι φ’νάζει μόν’ έναι ν’ απεθάνει κανείς» .
Η εκκλησία χτίστηκε πριν το 1638. Κτήτορας της εκκλησίας φέρεται ο ιερέας Γεώργιος Γαβριήλ Μίγας. Σε προικοσύμφωνο στο Α.Ε.Σ. 70/1609, αναφέρεται το ονοματεπώνυμο «Ευφροσύνη Αργυρού της Μίγας» και στο Α.Ε.Σ. 125/1659 «εις το Χριστό του Μίγα».
Ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την 15794/19-12-1961 υπουργική απόφαση (Φ.Ε.Κ. 35/Β/02-02-1962).
Πρόκειται για μονόκλιτη θολωτή εκκλησία με τυφλές καμάρες και επιμήκεις καμαροσκέπαστους χώρους, στα ανατολικά και δυτικά. Στον 19ο αιώνα προστέθηκε, στα δυτικά, ο νάρθηκας της εκκλησίας.
Η αρχική κατασκευή του νάρθηκα ήταν με την παραδοσιακή κατασκευή, από ορθοστάτες και καλάμια επικαλυμμένα με το τοπικό χώμα (μελαγκί). Σήμερα το χώμα έχει αντικατασταθεί με τσιμέντο.
Η υπόλοιπη στέγη της εκκλησίας είναι καλυμμένη με πέτρινες πλάκες. Εξωτερικά ο τρούλος είναι κυλινδρικός, σχετικά χαμηλός. Έχει ένα άνοιγμα προς τα ανατολικά.
Κάτω από το καμπαναριό και στο δυτικό τοίχο υπάρχουν δύο μικρά παράθυρα.
Ο ανατολικός τοίχος του ναού είναι αρκετά παχύς και διογκωμένος, ώστε να δημιουργηθεί η αψίδα του Ιερού Βήματος. Στην κορυφή του δυτικού τοίχου του κυρίως Ναού, βρίσκεται το καμπαναριό.
Στο εσωτερικό του κυρίως Ναού κυριαρχεί ο ημισφαιρικός μεγάλος τρούλος. Είναι χαμηλός και μεγάλης διαμέτρου σε σύγκριση με το συνολικό όγκο της εκκλησίας.
Στο ανατολικό τοίχο του Ιερού Βήματος υπάρχουν τρεις κόγχες. Η μεσαία αντικαθιστά την Αγία Τράπεζα και οι άλλες δύο την πρόθεση και το διακονικόν. Μια ακόμη ορθογώνια κόγχη είναι τοποθετημένη στο βόρειο τοίχο του Ιερού Βήματος. Πίσω από το Ιερό Βήμα υπάρχει πλάκα με δυσανάγνωστη επιγραφή στα Λατινικά.
Ο κύριος Ναός επικοινωνεί με τον Νάρθηκα με θολωτή καμάρα.
Οι τέσσερις τυφλές αψίδες στον κυρίως Ναό έχουν χαμηλό ύψος. Ο νότιος τοίχος έχει ορθογώνιο άνοιγμα. Στη δυτική αψίδα του κυρίως Ναού υπάρχει ένα σχετικά μεγάλο ορθογώνιο παράθυρο.
Κάτω υπάρχει μεγάλη θολωτή καμάρα, που επικοινωνεί ο νάρθηκας με τον κυρίως Ναό. Το δάπεδο της εκκλησίας είναι στρωμένο με σύγχρονα κεραμικά πλακάκια του 20ου αιώνα.
Η είσοδος της εκκλησίας βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νάρθηκα. Υπάρχει και μία δεύτερη πόρτα στη νότια πλευρά μέσω της οποίας γίνεται επικοινωνία με μία εξωτερική αυλή.
Το 1820 κατασκευάστηκε το μεγάλο τοξωτό άνοιγμα, μεταξύ του νάρθηκα και του κυρίως Ναού.
Ο Ναός είναι σοβατισμένος εσωτερικά και εξωτερικά. Το τέμπλο κατασκευάστηκε το 1808. Είναι ξυλόγλυπτο, υψηλής ποιότητας.
Είναι μια από τις λίγες εκκλησίες της Σκύρου, που διατηρεί τον Κώδικα. Ο Κώδικας είναι γραμμένος το 1806 από τον ιερέα Δημήτριο Σαμιώτη Οικονόμου. Εκδόθηκε από τον Ατέση το 1969. Σύμφωνα με τον Κώδικα, η εκκλησία του Χριστού του Μίγα ήταν ενοριακή. Ιδρύθηκε από έναν πρόγονο του συγγραφέα, τον ιερέα Γεώργιο Μίγα (από όπου και η ονομασία).
Μετά το θάνατο της γυναίκας του ο Γεώργιος έγινε μοναχός, παίρνοντας το νέο όνομα Γαβριήλ (Μίγκας). Ορισμένα μέλη της αδελφότητας αμφισβήτησαν τον Γαβριήλ, ως ιδρυτή της εκκλησίας. Ο Γαβριήλ προσέφυγε στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δανιήλ (1636-1665) και ζήτησε ένδικα μέσα, όταν αυτός επισκέφθηκε τη Σκύρο μεταξύ των ετών 1636-1638.
Ο Αρχιεπίσκοπος επιβεβαίωσε τα δικαιώματα του Γαβριήλ όπως αναφέρονται σε σχετική απόφαση, η οποία ήταν γραμμένη στον Κώδικα το 1638. Επομένως το έτος 1638 θεωρείται ότι είναι το έτος πρώτης αναφοράς ίδρυσης της εκκλησίας.
Από τον κώδικα μαθαίνουμε επίσης ότι οι απόγονοι του Γαβριήλ δημιούργησαν έναν πρώτο νάρθηκα, το 1806 και 1808 έκαναν το τέμπλο.
Το τέμπλο έχει το σταυρό στην κορυφή, την εικόνα του Δωδεκάορτου (Κύκλος γιορτής) και την εικόνα της Γέννησης του Χριστού.
Τα άλλα δύο εικονίδια του τέμπλου (Ο Χριστός και η Παναγία) είναι παλαιότερης χρονολογίας (πιθανώς 17ου-18ου αι.).
Ο συγγραφέας του Κώδικα, Δημήτριος Οικονόμου, μάς ενημερώνει με νέα καταχώρηση ότι το 1820 χτίστηκε ο σημερινός μεγάλος νάρθηκας και δημιουργήθηκε το τοξωτό άνοιγμα που συνδέει τον νάρθηκα με τον κεντρικό ναό, ενώ τον επόμενο χρόνο (1821) κατασκευάστηκε το σημερινό καμπαναριό. Επιπλέον, το 1824 εργάστηκε για 15 ημέρες ένας Φραγκούλης από το νησί της Χίου (ο οποίος αρχικά ήρθε στη Σκύρο για να τελειώσει το τέμπλο της Αρχοντοπαναγιάς και για να εμπλουτίσει το ξυλόγλυπτο διάκοσμο της εκκλησίας του Χριστού. Τέλος, το 1878, ο Γεώργιος και ο Σταμάτης Οικονομίδης επισκεύασαν την οροφή του νάρθηκα.
Στο τέλος του κώδικα παρέχεται ένας πλήρης κατάλογος των πολυάριθμων προσφορών γης στην εκκλησία από μέλη της αδελφότητας, καθώς και τρεις συμφωνίες (1878, 1881 και 1885) μεταξύ των ιδιοκτητών της εκκλησίας εκείνη την εποχή, Σταμάτης και Γεώργιος Οικονομίδης, και τους ιερείς, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κάθε μέρους.
Χρονολογία: 1638 (πιθανά στις αρχές του 17ου αιώνα).
Οι επίτροποι αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 στις σελίδες 741-756.
1. ΧΡΙΣΤΟΣ του ΜΙΓΑ Αρχικά μερίδια
1. Σταμέλου Καλή
2. Στεφανίδης Μιχαήλ
3. Νικολάου Ιωάννης
Ενδιάμεσα μερίδια
1. Ματζουράνης Κωνσταντίνος Μαρία Ματζουράνη Μανιά
2. Μαυρογιώργης Κωνσταντίνος, Αμέρισσα Μαυρογιώργη Μανιά
3. Άννα Μανιά-Γεραντώνη
4. Άννα Μ. Ξυδού-Μανιά
5. Ν. Μανιάς
Επίτροποι σήμερα (με * τα μερίδια
1. Ν. Μανιάς*
2. Π. Ματζουράνης*, Ευαγγελία Ματζουράνη
3. Φλώρα Αγγέλου*
4. Γεώργιος Μανιάς*
5. Μαυρογιώργης Γεώργιος, Δημήτριος Μαυρογιώργης
(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη
Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου