ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ
Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης ή Λαυριώτης
Θέση: Κάστρο* - Παγιά**
Εορτάζει στις 05 Ιουλίου και 18 Ιουλίου.
Με την 6505/293/02-02-1972 (ΦΕΚ 126/11-02-1972) Υπουργική απόφαση ο Ναός είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη είναι μία καθαρά σπηλαιώδης εκκλησία. Βρίσκεται μέσα σε φυσική σπηλιά, σε υψόμετρο 110 μέτρων, στο βορειοανατολικό τμήμα του Κάστρου, θέση Παγιά.
Η είσοδος της σπηλιάς είναι πολύ μεγάλη, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι παλαιότερα δεν ήταν, όπως τη βλέπουμε σήμερα. Έχει άνοιγμα οκτώ μέτρα και τόσο περίπου ύψος. Το μεγαλύτερο μήκος της στο νότιο τοίχο είναι 11 μέτρα και το μεγαλύτερο πλάτος 7 μέτρα.
Για οικοδομικό υλικό στους τοίχους της εκκλησίας χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες λαξευμένες πέτρες, από τα τείχη της ελληνιστικής περιόδου.
Ο βόρειος τοίχος ακουμπάει πάνω στο βράχο. Η είσοδος είναι στο νότιο τοίχο και έχει ύψος 1,75 μέτρα. Στο υπέρθυρο του Ναού, υπάρχει μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα, με κτητορική επιγραφή, που μας πληροφορεί ότι ο Ναός χτίστηκε το 1602***.
Δεν αποκλείεται να υπήρχε παλιά εκκλησία, για την οποία δε γνωρίζουμε ημερομηνία κατασκευής. Η τωρινή είναι του 1602.
Στο αρχείο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας αναφέρεται ότι στο τέμπλο
υπήρχαν τρεις εικόνες (Χριστός, Παναγία και Άγιος Αθανάσιος)
των Μεταβυζαντινών χρόνων. Άγνωστο που βρίσκονται τώρα.
Η εκκλησία έχει τρούλο που στηρίζεται στα τρία τόξα, που σχηματίζουν οι καμάρες των τριών τοίχων και στο τόξο, που σχηματίζεται μέσα στο Ιερό. Πάνω από την Ωραία Πύλη, στον τρούλο, υπάρχει άνοιγμα, το οποίο δίνει επιπλέον λύση του φωτισμού στο εσωτερικό.
Στο Ιερό είναι κατασκευασμένη Αγία Τράπεζα ύψους περίπου 1 μέτρου. Αριστερά της Αγίας Τράπεζας υπάρχει, σε μικρότερες διαστάσεις, η Πρόθεση.
Σύμφωνα με τη Σκυριανή παράδοση, λέγεται ότι, κατά την εκστρατεία που έκανε ο Νικηφόρος Φωκάς, για να ανακαταλάβει την Κρήτη από τους Άραβες το 958, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Σκύρο λόγω καταιγίδας. Μαζί με τον αυτοκράτορα ήταν και ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, στον οποίο ο αυτοκράτορας υποσχέθηκε ότι, αν νικήσει τους Σαρακηνούς, θα του δωρίσει μέρος της Σκύρου, για να κτίσει μοναστήρι.
Ο Όσιος Αθανάσιος παρέμεινε στη Σκύρο, όπως μας μεταφέρει η τοπική παράδοση και ασκήτεψε σε σπηλιά του κάστρου και η τεράστια έκταση, που του παραχωρήθηκε, ανήκει πλέον στην Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Βέβαια, όπως αναφέρεται στο προηγούμενο κεφάλαιο, «Ο Νικηφόρος Φωκάς και η Παράδοση στη Σκύρο», η Σκυριανή παράδοση έρχεται σε σύγκρουση και αντίθεση με τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία ανατρέπουν τους θρύλους.
Σήμερα το εκκλησάκι ανήκει στην ιδιοκτησία της Ιεράς Μονής του Αγίου Γεωργίου.
Μετά τις επισκευές το 2009, παραμένει σε πλήρη εγκατάλειψη. Παραμένει άδεια, χωρίς να έχει ακόμα και την εικόνα του Αγίου. Δεν είναι καθαρό, αν είναι ευθύνη της αρχαιολογικής υπηρεσίας, υπόθεση που κυκλοφορεί, ή του ηγουμένου της Μονής του Αγίου Γεωργίου.
Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι δεν έχει καμία σύγκριση με τον άλλο ναό του του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, που βρίσκεται στο Βουνό και είναι και αυτός ιδιοκτησία του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου. Ο ένας ναός του έτους 1602 είναι σε εγκατάλειψη, σε σχέση με το ναό του 1989, που είναι περιποιημένος και σε πολύ καλή κατάσταση.
Απόσπασμα Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)
*Το κάστρο ήταν η επισκοπική έδρα του νησιού από τα τέλη του 9ου αιώνα, όπως επιβεβαιώνει η ασφαλώς χρονολογημένη επισκοπική εκκλησία. Το κάστρο θα ήταν σίγουρα η έδρα των βυζαντινών πολιτικών αρχών επίσης. Μπορεί να υποτεθεί ότι η διοίκηση της βυζαντινής ναυτικής βάσης της Σκύρου εγκαταστάθηκε στον κεντρικό οικισμό του νησιού. Ένας αριθμός ανθρώπων (φύλακες, λαϊκοί) ζούσαν επίσης στο κάστρο. Επιπλέον, συμπεραίνεται ότι, οι αρχές του νησιού
**παί<παγί
Στην Ομήρου Οδύσσεια ραψ. (ε), στ.( 405) γράφεται η λέξη «παγοί»=βράχια
405 «αλλ' ακταὶ προβλήτες έσαν σπιλάδες τε πάγοι τε»
Μετάφραση: «ήταν μονάχα κάβοι απόγκρεμοι, με ξέρες και με βράχια».
***«θείος ναός οὗτος τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἀθανασίου εἰς τὸ σπήλαιον (ὑ) πά (ρ) χ (ε) ι τοῦτο. Μετετέθη πρὸς τὁ βόρ (ε) ιον ἐκ λα (υριω) τῶν (ἀ) δε (λφῶν) μερί (μνῃ) δι ’ὀβολοῦ καὶ κόπου τοῦ ὁσιωτάτου ἐν μοναχοῖς κυροῦ Ἀθανασίου ἐπι ἔτους 1602»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου