Ενοριακές εκκλησίες
Συμπεράσματα, για την λειτουργική και οικονομική τους κατάσταση.
Πάνω από την είσοδο του Ναού του Αγίου Πέτρου στην Καρεφλού διακρίνεται εντοιχισμένο κιονόκρανο με χαραγμένο το σταυρό παλαιοχριστιανικού ναού.
Για τις ενοριακές εκκλησίες, για τις οποίες έχουμε σήμερα στοιχεία[1], περίπου πριν 2 αι., μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα, για την λειτουργική και οικονομική τους κατάσταση.
1. Ο επίτροπος της εκκλησίας Παναγίας Μελικαρού (Εισοδίων της Θεοτόκου) αναφέρει, «Εις τοποθεσίαν Αγίου Μηνά βρίσκεται εκκλησία δισυπόστατος, η μεν της Κυρίας Θεοτόκου εορταζομένη των Εισοδίων τη 21 Νοεμβρίου, η δε του Αγίου Αρτεμίου ιδιόκτητος και αυτή χωρητική έως 80 ανθρώπων με τον νάρθηκα, τα κτήρια δε παλαιά, το εσωτερικόν δε ακαλλώπιστον, έχουσι και κτήματα ολίγα εις διάφορους τόπους αφιερώματα παλαιά και σπέρνονται εις δύο στάσεις εκάστη κατά δύο έτη, εκ των οποίων λαμβάνει η εκκλησία κατ’ έτος τα τρίτα του σπόρου έως γρόσια 50, εξοδεύονται εις φωταγωγίαν 130 και εις εφημέριον δέδωκα 15 και επιπροστίθεται ότι επειδή τα έξοδα είναι περισσότερα των εσόδων, δια τούτο το , προς συμπλήρωσιν ποσόν καταβάλλεται υπό της ιδιοκτήτου οικογένειας. Καταβάλλουσι και οι ευρισκόμενοι αδελφοί και αποσώνονται τα έξοδα, ως μη εξαρκούμενα τα έξοδα, άπτουσι κανδήλαι 6, η μία ακοίμητος».
2. Ο επίτροπος και ιερέας Νικόλαος Ιωάννου του Ναού του Αγίου Ιωάννου στα Κοχύλια αναφέρει, «ευρίσκεται εκκλησία ενορία του Αγίου Προδρόμου, το χωρητικόν της έως 80 άντρες και γυναίκες, το εισόδημά της κατ’ αναλογίαν αμπελίων και χωραφίων οπού έχει εκ πολλών αφιερωμάτων συνάζει εις γρόσια 40 κατ’ έτος, το έξοδόν της εις φωτοχυσίαν και μισθό των εφημερίων και μικρόν καλλωπισμό μέσα και έξω κατ’ έτος είναι εις γρόσια 120».
3. Από αναφορά του παλαιότερου ιδιοκτήτου Ναού της Αρχοντοπαναγιάς γράφει: «Μέσα εις την χώραν ευρίσκεται εκκλησία της κυρίας ημών Θεοτόκου εορταζομένη τας 8 7βρίου, ιδιόκτητος, το μεν κτήριον αυτής παλαιόν, ο δε καλλωπισμός έσωθεν γίνεται παρά του πατρός μου δι’ εξόδων αυτού, χωρητική ανθρώπων 40 μετά γυναικών, έχει ολίγα χωράφια εις διαφόρους τόπους, έχει δε και αμπέλια τινά με κολίγας, από δε των αμπελίων και χωραφίων ομού είναι το εισόδημα της εκκλησίας γρόσια 32, τα οποία δίδομεν εις φωταγωγίαν και λοιπά, δίδομεν δε προς τον εφημέριον τον καθ’ έκαστον χρόνον γρόσια 25, είς δε φωταγωγίαν-λοιπά γρόσια 120».
4. Ο επίτροπος της Αγίας Τριάδας στο Μπόριο Νικόλαος Ιωάννου ενημερώνει τον Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ ότι, «Εκκλησία εορταζομένη της Αγίας Τριάδος ιδιόκτητος, εισόδημα κύριον εκ της από των κτηματικών αφιερώσεων προσόδων γρόσια 15. Χωρητικότητας ανθρώπων τριάκοντα. η αυτής οικοδομή παλαιά, ο των εξόδων καλλωπισμός, παρά των αδελφών και με την δόσιν αυτών γίνεται κατ’ έτος γρόσια 129, κανδήλαι τρεις και μία ακοίμητος».
5. Ο εφημέριος και ταυτόχρονα ιδιοκτήτης του Ναού της Γεννήσεως του Χριστού (Χριστός του Μέα ή Μία ή Μίγα) ιερέας Δημήτριος Οικονόμου «χωρητική ανθρώπων 80 μετά γυναικών, το κτήριον αυτής παλαιόν, εκαλλωπίσθη δε το εσωτερικόν αυτής δι’ εξόδου καμού του εφημερίου απογόνου του κτήτορος και ανακαινίσθη και ο νάρθηξ αυτού. άπτουν κανδήλαι 5 και μία ακοίμητος…έχει κτήματα ολίγα …έχει και αμπέλια μικρά και λαμβάνει η εκκλησία έως γρόσια 40, τα οποία δίδοναι εις φωταγωγίαν και τα λοιπά αποσώνονται υπ’ εμού χωρίς να κρατώ κατάστιχον εξόδων».
6. Ο Δημήτριος Κοσμά, επίτροπος του Ναού της Αγίας Άννας στη Μεγάλη Στράτα γράφει, «Εκκλησία εορταζομένη της, εις τας 25 Ιουλίου, Αγίας Άννης εν τω μέσω του χωρίου, ιδιόκτητος, εισόδημα κύριον εκ των από των κτηματικών αφιερώσεων προσόδων χωρητικότητος ανθρώπων 60, η αυτής οικοδομή παλαιά, ο των εξόδων εσωτερικός καλλωπισμός παρα των αδελφών και με την δόσιν αυτών 157 γρόσια, κανδήλας δε τέσσερις, η μία ακοίμητος».
7. Ο ιδιοκτήτης του Ναού της Παναγίας Κ’τσού Ιωάννης Δημ. Αυλωνίτης, στις 11 Αυγούστου 1833 αναφέρει «Μέσα εις την χώραν τοποθεσίαν κουτσούς ευρίσκεται εκκλησία ενοριακή τα εισόδια της Κυρίας Θεοτόκου….χωρητικότητος αυτής έως 40 άνθρωποι, έχει και κτήματα μερικά εις διαφόρους τόπους και σπέρνονται. λαμβάνει η εκκλησία κατ’ έτος εισόδημα γρόσια 90. μετά του εφημερεύοντος συμποσούνται τα έξοδα γρόσια 240 ακατέβατα. επειδή τα έξοδα είναι πλείστα των εσόδων , δια τούτο ούτος και οι αδελφοί αυτού συντηρούσι την οποίαν εκκλησίαν ευρήκαμεν παρά των γονέων μας».
Η βορειοδυτική πλευρά θεμελίων αρχαιοελληνικού οικοδομήματος,
που ταυτίζονται με το Ναό του Ποσειδώνος στη Θεοτόκο.
8. Ο επίτροπος της Παναγίας Ελεημονήτριας ιερέας Δημήτριος Φτούλης γράφει το 1833: «εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής εις τον Άγιον Μηνάν , ιδιόκτητος, εισόδημα κύριον από των κτηματικών αφιερώσεων προσόδου γρόσια 50, χωρητικότης ανθρώπων 60, η οικοδομή παλαιά, ο εσωτερικός καλλωπισμός γενόμενος παρά των αδελφών και γίνεται κατ’ έτος με την δόσιν των αδελφών ποτέ μέν μέ γρόσια 150. κανδήλαι καίουν 6, η μία ακοίμητος».
9. Ο Νικόλαος Γιαννιού χαρτοφύλακας εφημέριος του Ναού Αποτομής του Προδρόμου (Πιθανά να είναι ο Φράγκος), αναφέρει αναλυτικό οικονομικό απολογισμό.
|
Έξοδα: |
|
15 οκάδες λάδι προς γρόσια 5 =γρόσια 75 |
|
4 οκάδες κηρίου προς γρόσια 14 =γρόσια 56 |
|
2 οκάδες λιβάνι = 10 |
|
πληρωμή εις τον παπά=30 |
|
σούμα γρόσια 171 |
|
Έσοδα: |
|
Από αμπέλια κοινολογία γρόσια=5 |
|
Από χωράφιον εις τον κάμπο γρόσια=1,20 |
|
Από κριθάρι και λάδι γρόσια=10 |
|
Από στάρι κιλά ένα γρόσια=12 |
|
σούμα γρόσια=28,20 |
10. Ο Δημήτριος Τζικούρης ιδιοκτήτης το Ναού των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, στην πλατεία Σαρούς στις 14 Αυγούστου 1833 απαντά στον Αρχιερατικό Επίτροπο Σκύρου Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Κουτσούπη (Καρακαλλινού): «Εν τω μέσω του χωρίου εστίν εκκλησία ενοριακή, εν τη τοποθεσία καλουμένη σαρούς, το χωρητικόν αυτής άνδρες και γυναίκες 80, ο καλλωπισμός αυτής έξωθεν και έσωθεν όλος παρ’ εμού γενόμενος, έκανα και τέμπλεον και μοι εκόστησε γρόσια 1200, τα οποία χρεωστούνται έτι, επειδή και τα έσοδα όντα εις γρόσια 60 και τα της φωτοχυσίας μετά του μισθού του εφημέριου υπέρ τα 160, δια τούτο η εκκλησία πάντα μένει εις χρέος, καθότι σήμερον ουδείς αφιερώνει τι ούτε βοηθεί, αλλά μόνος τα υποφέρω ως πατρικόν μου κτήμα». Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για τον δισυπόστατο Ναό, όπου ο ένας είναι κενός και κατεστραμμένος, που βρίσκεται λίγο πιο πάνω από την πλατεία Σαρούς στη συνοικία Κρόκος. Ο Ναός αυτός λέγεται και Μικρός Ταξιάρχης.
11. Στην άλλη περίπτωση του Ναού των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ στην Πλατεία Σαρούς, δίπλα στην Παναγία του Θοδωρή ή Κ’τσού, οι ιερείς Δημήτριος Οικονόμου, Κωνσταντίνος Αυλωνίτης και Γεώργιος Δημητράκης τον Αύγουστο του 1833 πληροφορούν ότι, «μέσα εις την χώραν εις τοποθεσίαν σαρούς ευρίσκεται εκκλησία των Ταξιαρχών, ιδιόκτητος, εορταζομένη τη 8 Νοεμβρίου, ουχί όμως ενορία, αλλά κατά μήνα λειτουργείται. άπτουν κανδήλαι τρείς, η μία ακοίμητος. Αύτη έχει και την νήσον Σκυροπούλαν, αφιέρωμα παλαιόθεν παρά πολλών μετά εκκλησίας της Κυρίας ημών Θεοτόκου….την οποίαν νήσον δεν αφήσαμεν απροστάτευτον άχρι της περιστάσεως, με το να βοηθείται και η εδώ εκκλησία….δε εις την εποχήν ταύτην εβάλαμεν άνθρωπον μέσα, μετά ολίγων ζώων και παίρνει τα προς τροφήν και δια να συντηρούνται οι δύο εκκλησίαι μέσα και έξω».
Αρκετοί από τους ιερείς, που αναφέρθηκαν παραπάνω, από το 1958 και μετά, έλαβαν ανώτερη εκκλησιαστική εκπαίδευση, αφού φοίτησαν στην Εκκλησιαστική Σχολή της Κορίνθου[2], η οποία λειτούργησε ως εξατάξιος, αλλά και επτατάξιος Ιερατική Σχολή.
Πρόσφερε στα γράμματα, αφού αρκετοί Καθηγητές Πανεπιστημίων και Μέσης Εκπαίδευσης, συγγραφείς προέρχονται από αυτήν.
Ιδιαίτερη ήταν η προσφορά της στη Διοίκηση της Εκκλησίας, αφού πολλοί κληρικοί, πρεσβύτεροι και επίσκοποι προέρχονται από αυτή. Επτά εν ενεργεία Μητροπολίτες[3] είναι απόφοιτοι της Εκκλησιαστικής Σχολής της Κορίνθου.
Άγιος Επιφάνειος: Δύο μεγάλοι μαρμάρινοι κυλινδρικοί κίονες μεγάλης
διαμέτρου στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος πίσω από το τέμπλο.
Οι κίονες τώρα δεν παρέχουν καμμιά στήριξη στην κατασκευή.
Οι διαστάσεις τους φανερώνουν την ύπαρξη παλαιότερου μεγάλου αρχαίου Ναού.
[1] «Η Ιστορία της Εκκλησίας της Σκύρου», Βασίλειος Γ. Ατέσης, Έκδοσις «Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών», Αθήναι 1961
[2] Η Εκκλησιαστική Σχολή της Κορίνθου ιδρύθηκε το 1924 επί Μητροπολίτου Κορινθίας Δαμασκηνού, του μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος και Αντιβασιλέως των Ελλήνων.
[3] Μητροπολίτες Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκόπιος, Καρπενησίου κ. Νικόλαος, Ηλείας και Ωλένης κ. Γερμανός, Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κ. Αλέξανδρος, Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου κ. Δημήτριος, Ύδρας, Σπετσών, Αιγίνης, Ερμιόνιδος και Τροιζηνίας κ. Εφραίμ , Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου