ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Η εγκαθίδρυση και η παρουσία του Χριστιανισμού στο Νησί της Σκύρου

 

Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία προερχόμενα, είτε από ιστορικές πηγές και την  αρχαιολογική έρευνα, είτε από την εκκλησιαστική ιστορία, που θα μπορούσαν να αποδείξουν, με σχετική ακρίβεια, την εγκαθίδρυση και την παρουσία της στο Νησί της Σκύρου. Έτσι, πότε και πώς διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στο νησί δεν προκύπτει με ιστορική ακρίβεια. Το πρώτο ιστορικό ντοκουμέντο που έχουμε  είναι ότι το 343 μ.Χ. λειτουργεί στη Σκύρο Επισκοπή.  Η  Επισκοπή θα λειτουργήσει με επικεφαλής Επίσκοπο μέχρι το 1837, όταν πεθαίνει ο τελευταίος Επίσκοπος Γρηγόριος και μέχρι το 1841 όταν καταργείται οριστικά.

Από το 1837 μέχρι το 1841, όταν ο επισκοπικός Ναός καταστρέφεται ολοσχερώς από σεισμό, λειτουργεί με Επισκοπικό επίτροπο. Το 1841 σταματάει η δράση της Επισκοπής και καταργείται.

 

Δεν υπάρχουν πληροφορίες ποια ήταν η κατάσταση τον 3^ο και τον 4^ο αιώνα, παρά μόνο, ότι το 343 μ.Χ.  ο Επίσκοπος Σκύρου Ειρηναίος συμμετείχε στην τοπική περιφερειακή Σύνοδο των επισκόπων της Σαρδικής[1].

Ο Ειρηναίος φέρεται να υπογράφει τις επιστολές της Συνόδου προς τις Εκκλησίες. Επίσης, αναφέρεται ως ο πρώτος Αρχιερέας της Συνόδου με τον τίτλο, «Irenaeus ab Achaia de Socorro emmendo de Skyro». Γνωρίζουμε επίσης, από υπέρθυρη λευκή μαρμάρινη επιγραφή, που βρέθηκε στην Επισκοπή, ότι το 895 μ.Χ. επικεφαλής της Επισκοπής Σκύρου ήταν ο Επίσκοπος Σάββας. Ο Σάββας ήταν αυτός που θεμελίωσε τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Επισκοπή). Στην επιγραφή αναφέρεται και το όνομα του Μητροπολίτου Αθηνών Σάββα.

+ ΕΤΟΥC SYΓ

ΕΠΙΒΑCΙΛΙ

ΛΕΟΝ… Κ..

ΑΛΕΞΑΝΡΟΥ

ΕΠΙ CΑΒΑ

ΜΗΤΡΟΠΟ…

ΑΘ… Κ.. ΣΑΒΑ

ΕΠΙΚΟΠΟΥ ΤΟΝΩΔΕ

Από το 895 μ.Χ. μέχρι το 1453 δεν υπάρχουν πληροφορίες για τους επισκόπους, εκτός του επισκόπου Μακαρίου, μεταξύ των ετών 1274-1383. Επομένως, αφού έχουμε μαρτυρούμενη παρουσία επισκόπου και χριστιανικής κοινότητας το 343 μ.Χ., η παρουσία Επισκοπής πρέπει να τοποθετηθεί στις αρχές του 4^ου αιώνα και ίσως λίγο νωρίτερα. 

 

Με αυτό, σαν δεδομένο, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι  ο Χριστιανισμός άρχισε νωρίτερα να αντικαθιστά την προχριστιανική θρησκεία. Ιστορικά είναι γνωστό ότι στη νησιωτική Ελλάδα, όπως και στη Σκύρο, παρατηρείται μια σταδιακή παρακμή και εγκατάλειψη των εθνικών ιερών από τον 2° έως τον 5° αν. μ.Χ., ιδιαίτερα μετά τον 3° αι.

Ιδιαίτερα στην Αθήνα η ύπαρξη χριστιανών στην πόλη είναι πολύ περιορισμένη μέχρι και τον 4° αι. μ.Χ. Άλλωστε, η πόλη παραμένει ειδωλολατρική έως και τον 5° αι. μ.Χ. Παραδοσιακοί αθηναϊκοί θεσμοί, όπως το συμβούλιο του Αρείου Πάγου φαίνεται να λειτουργούν έως το τέλος του 4ου αι. μ.Χ.

Στη Σκύρο στις αρχές του 4^ου αι. φαίνεται πως η εκκλησία του Νησιού ήταν οργανωμένη και είχε επικεφαλής Επίσκοπο.  Γι’ αυτό βγάζουμε το συμπέρασμα ότι ο Χριστιανισμός άρχισε να διαδίδεται στο Νησί νωρίτερα τον 2^ο αι., όπως έγινε στη Σκιάθο και τη Σκόπελο.

Μία ακόμα ένδειξη είναι ότι ο Χριστιανισμός διαδόθηκε από την Εύβοια,  η οποία βρίσκεται απέναντι και κοντά στη Σκύρο, κατά τον 2^ο αιώνα.  Στην Εύβοια ο χριστιανισμός είχε διαδοθεί από νωρίς, με την επίδραση του κηρύγματος του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα και του ευαγγελιστή Λουκά στη Θήβα.

Από τις αρχές του 4^ου αιώνα πρέπει να χτίζονται οι πρώτες εκκλησίες πάνω σε ερείπια αρχαίων ναών και διάφορων λατρευτικών Ιερών.

 

---

[1] Η τοπική Σύνοδος Σαρδικής συνεκλήθη στη Σαρδική, τη σημερινή Σόφια της Βουλγαρίας, το έτος 343 και εξέδωσε 21 κανόνες. Θα εξέταζε τις κατηγορίες κατά του Μέγα Αθανασίου. Στη Σύνοδο ο όσιος Κορδούης, επίσκοπος στην Κόρδοβα της δυτικής Ισπανίας, υποστήριξε τον διωκόμενο Μέγα Αθανάσιο..