Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2025

Μυθολογία και Ιστορία - Μέρος 3

 

                                                           Ο Νεοπτόλεμος σκοτώνει τον Πρίαμο

                                Ο Νεοπτόλεμος

Ο Νεοπτόλεμος[1], ήταν γέννημα και θρέμμα της Σκύρου[2]. Ονομαζόταν και Πύρρος (στα Κύπρια Έπη[3]).  Ανατράφηκε στο ανάκτορο του παππού του στη Σκύρο.

Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Νεοπτόλεμος πείστηκε από τον Οδυσσέα να πολεμήσει στην Τροία γιατί ήταν δισέγγονος του Αιακού και, σύμφωνα με κάποιο χρησμό, η Τροία δεν θα κυριευόταν χωρίς τη βοήθεια ενός απογόνου του Αιακού, επειδή εκείνος είχε βοηθήσει στην κατασκευή των τειχών της. Ο Νεοπτόλεμος φορώντας   τότε το θώρακα και τον οπλισμό του πατέρα του, που του έδωσε ο Οδυσσέας, πολέμησε γενναία και αναδείχτηκε ήρωας στην άλωση της Τροίας. Ήταν ένας από τους πρώτους που εισχώρησαν στην Τροία εξερχόμενος από

τον Δούρειο Ίππο. Σκότωσε τον Πρίαμο και το γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα, ενώ φέρεται να θυσίασε στον τάφο του πατέρα του την κόρη του Πριάμου Πολυξένη και να πήρε μαζί του ως λάφυρο τη σύζυγο του Έκτορα, Ανδρομάχη.

Για την επιστροφή του υπάρχουν διάφορες παραδόσεις. Σύμφωνα με μια εκδοχή εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο, όπου έγινε βασιλιάς των Μολοσσών, ενώ μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου παντρεύτηκε την κόρη του  Μενέλαου και της Ελένης, Ερμιόνη, την οποία όμως ο πατέρας   της είχε προηγουμένως υποσχεθεί στον Ορέστη. Ο τελευταίος φέρεται όμως να τον σκότωσε στους Δελφούς, όπου έλεγαν πως υπάρχει και ο τάφος του Νεοπτολέμου, ενώ οι     κάτοικοι της περιοχής τον λάτρευαν ως ήρωα.         

Ο Παυσανίας αναφέρει πως ο Νεοπτόλεμος σκοτώθηκε από ιερέα του Απόλλωνα πάνω στην εστία του ναού του[4]. Σύμφωνα με την παράδοση, ο τάφος του Νεοπτόλεμου βρισκόταν κοντά στην είσοδο του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, αργότερα όμως τα λείψανά του μεταφέρθηκαν σε τέμενος που αφιερώθηκε στη μνήμη του.[5]

Το Τέμενος του Νεοπτόλεμου βρισκόταν στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών και ήταν αφιερωμένο στον Νεοπτόλεμο. Βρισκόταν στο ύψος του ναού του Απόλλωνα, βορειοανατολικά αυτού, στα δυτικά της Στοάς του Αττάλου[6], δίπλα από το ανάθημα του τετράρχη της Θεσσαλίας, Δαόχου Β'[7]. Το τέμενος ήταν περίβολος και είχε διαστάσει 11x7 μέτρα. Εντός αυτού, υπήρχε ο τάφος του Νεοπτόλεμου καθώς και βωμός στον βόρειο τοίχου της περιβόλου. Κατά το 338 π.Χ., μετά τη μάχη της Χαιρώνειας είχε ανακαινιστεί από τους Θεσσαλούς, οι οποίοι τιμούσαν ιδιαίτερα τον Νεοπτόλεμο



[1] < νέος + πτόλεμος (πόλεμος) «ο νεαρός πολεμιστής, που είναι νέος στη μάχη». Ο Πύρρος – Νεοπτόλεμος πήγε στους Δελφούς, όπου σκοτώθηκε από τον Ορέστη κατόπιν εντολής του ιερέα του Μαντείου των Δελφών Μαχαιρέα, γιατί επιχείρησε να καταστρέψει τα ιερά του Μαντείου για να εκδικηθεί τον Απόλλωνα, που τον θεωρούσε υπαίτιο του θανάτου του πατέρα του Αχιλλέα.

Ο τάφος του Νεοπτόλεμου βρισκόταν στους Δελφούς όπου η Πυθία προσέφερε θυσία στον Απόλλωνα και ετελούντο αγώνες προς τιμήν του Νεοπτολέμου.

[2] Ο Νεοπτόλεμος, γιος του Αχιλλέα, ήταν από τη Σκύρο, όπως δήλωσε στο έργο του Σοφοκλή, Φιλοκτήτης (στίχος 239). «Εγώ γεννήθηκα στο νησί της θαλασσόβρεχτης Σκύρου και γυρίζω στο σπίτι μου. Ονομάζομαι Νεοπτόλεμος και είμαι γιος του Αχιλλέα. Όλα τώρα τα ξέρεις…» Στη συνέχεια με υπερηφάνεια εύχεται: « Μακάρι να δώσει ο Θεός να έρθει η μέρα να βγάλω το άχτι της ψυχής μου για να μάθουν οι Μυκήνες και η Σπάρτη ότι η Σκύρος είναι η μητέρα γενναίων ανδρών».

[3] Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Φωκικά, Λοκρών Οζόλων, XXVI, 4 - «...τοῦ δὲ Ἀχιλλέως τῷ παιδὶ Ὅμηρος μὲν Νεοπτόλεμον ὄνομα ἐν ἁπάσῃ οἱ τίθεται τῇ ποιήσει: τὰ δὲ Κύπρια ἔπη φησὶν ὑπὸ Λυκομήδους μὲν Πύῤῥον, Νεοπτόλεμον δὲ ὄνομα ὑπὸ Φοίνικος αὐτῷ τεθῆναι...»

[5] Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά, Δελφοί, Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής Ο.Ε., 1984, σελ. 53.

[6] Βασ. Πετράκος, Δελφοί, εκδόσεις Έσπερος, Αθήνα 1971, σ. 19

[7] Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά, Δελφοί, Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής Ο.Ε., 1984, σελ. 55.


Στο νησί της Σκύρου ζούσαν οι Θεμισκύριες Αμαζόνες[8] με τις οποίες συνδέονταν τόσο ο Θησέας όσο και ο Αχιλλέας. Κατά τον Πλούταρχο[9], στο έργο του «Περί καθόδου των Αμαζόνων», τις βρίσκουμε και στα Μέγαρα, στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας, στη Σκοτούσσα Φαρσάλων, και στη Χαλκίδα.




[8] Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τις Αμαζόνες ως πανέμορφες γυναίκες, οργανωμένες με αυστηρό στρατιωτικό σύστημα, καταπληκτικές ιππεύτριες και αδάμαστες στον πολεμικές δραστηριότητες.

Επιπλέον, υπέθεταν ότι οι Αμαζόνες από μικρές απέκοπταν το έναν τους μαστό για να μπορούν να τεντώνουν, ελεύθερα, το τόξο τους. Οι Θεμισκύριες (Θεμίσκυρα) Αμαζόνες ήταν φυλή Αμαζόνων ((Αμάσεια ή Αμισός, λιμένας του Πόντου). Η Αμάσεια (Τουρκικά: Amasya) είναι πόλη της Τουρκίας στο γεωγραφικό διαμέρισμα του Πόντου και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Είναι η πατρίδα του αρχαίου Έλληνα γεωγράφου Στράβωνα. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2012 είναι 91.874.

[9] Ο Πλούταρχος (45 - 120)  ήταν Έλληνας ιστορικός, βιογράφος και δοκιμιογράφος. Γεννημένος στη μικρή πόλη της Χαιρώνειας, στη Βοιωτία, πιθανώς κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ήταν πρεσβύτερος των ιερέων του Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών, όπου ήταν υπεύθυνος για την ερμηνεία των χρησμών της Πυθίας, αξίωμα που κράτησε για 29 χρόνια έως τον θάνατό του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου