ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Τα δωρητήρια των μοναχών που συντάχθηκαν στα 979-991 μ.Χ.

 

Ο Ναός της Γέννησης του Χριστού ταυτίζεται με το μικρό μοναστήρι της μοναχής Γλυκερίας

 

 

Όπως είναι γνωστό η μοναχή Γλυκερία το 1012-1016 μ.Χ. δώρισε στον μοναχό Ευστράτιο εκτεταμένα εδάφη στο νότιο τμήμα του νησιού[1]. 

Ο 9^ος και 10^ος αιώνας πρέπει να ήταν η περίοδος, πού ή Σκύρος ζούσε μέσα στη βυζαντινή ευσέβεια, τους λιβανωτούς (υπερβολικό εγκώμιο κόλακα)   και τον αυστηρό λατρευτικό βίο. Το 963, όταν ο Αθανάσιος χτίζει τη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος, θεωρείται το έτος έναρξης του μοναστηριακού κοινοβιακού βίου. Αυτή την περίοδο ζει στη Σκύρο το ζεύγος των μοναχών Γλυκερίας και Ιωάννου. Οι εξελίξεις και ή ακτινοβολία των γεγονότων αυτών είχαν δημιουργήσει μια έλξη των Σκυριανών της εποχής εκείνης προς τους αγιορείτες οικιστές μοναχούς. 

Ο μοναχός Ευστράτιος, ο οποίος είχε αναλάβει ηγούμενος της Μεγίστης Λαύρας μετά την κοίμηση του Οσίου Αθανασίου, παραιτήθηκε από τη θέση αυτή και μαζί με τον ανιψιό του Αθανάσιο πήγε στη μονή των Βουλευτηρίων. Αργότερα όμως ο Ευστράτιος κλήθηκε από τους πατέρες της Λαύρας να επιστρέψει «εις την αυτού μετάνοιαν», ο δε ανιψιός του έμεινε ως ηγούμενος της Μονής των Βουλευτηρίων. Μετέπειτα η Μονή των Βουλευτηρίων περιήλθε στην κυριαρχία της Μεγίστης Λαύρας.

 Σύμφωνα με την έκθεση της Επισκοπικής Επιτροπής, ο Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Κουτσούπης, γράφει ότι το μοναστήρι είχε ένα μοναχό και 4 μοναχές το 1833. Τον επόμενο χρόνο η Μονή διαλύθηκε από το νεοϊδρυθέν Ελληνικό κράτος, με το γνωστό διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα, και τα υπάρχοντά του περιήλθαν στο Δήμο Σκύρου και δημοπρατήθηκαν. 

Είναι γνωστό που κατέληξαν, 160 χρόνια πριν, οι περιουσίες των Μοναστηριών, της Επισκοπής και πολλών Εκκλησιών «αδελφάτων», που καταργήθηκαν με τα διατάγματα του Οθωνα.

Ο τότε Δήμαρχος  Σκύρου κατηγορήθηκε σα συνένοχος του σφετερισμού και της δόλιας εκποίησης  της σημαντικής περιουσίας των Μοναστηρίων Από τις ανακρίσεις που έγιναν προέκυψε, ότι μαζί με τον Δήμαρχο είναι και άλλοι από τους προκρίτους της Σκύρου συνυπεύθυνοι.

Οι φτωχοί αγρότες και κτηνοτρόφοι καθόλου δεν ωφελήθηκαν. Αντίθετα οι πρόκριτοι και δημογέροντες, της τότε κοινωνίας, καρπώθηκαν μεγάλες εκτάσεις χωραφιών και χορτονομών. Στη συνέχεια τα νοίκιαζαν και ζούσαν από τον ιδρώτα των  αγροτών και κτηνοτρόφων.

Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν αρκετά κτίρια ή ίχνη από τις βοηθητικές κατασκευές του μοναστηριού, που σήμερα χρησιμοποιούνται σαν μάντρα. Τρεις είναι οι πηγές οι οποίες μάς παρέχουν πληροφορίες, σχετικές με τον χρόνο και το σκοπό της ανεγέρσεως του Ναού του Χριστού, στον Μαυρουνά της Σκύρου.

Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν αρκετά κτίρια ή ίχνη από τις βοηθητικές κατασκευές του                                                     μοναστηριού, που σήμερα χρησιμοποιούνται σαν μαντριά

Τα αρχαιότερα των εγγράφων είναι τα δωρητήρια των μοναχών συζύγων Ιωάννου και Γλυκερίας, που συντάχθηκαν στα 979-991 και 1016. Ακολουθούν οι Κώδικες των ετών 1563 και 1800.

Στις αρχές του 10^ου αι. το ζεύγος των μοναχών Ιωάννης και Γλυκερία αποφασίζουν να μετατρέψουν το σπίτι τους, που βρισκόταν στην τοποθεσία Μαυρουνά της Σκύρου, σε Μοναστήρι και Εκκλησία, προς «τιμήν και δόξαν του Χριστού» και να δωρίσουν όλη τη μεγάλη ακίνητη περιουσία τους στον μοναχό Ευστράτιο.

Η περιουσία μέσω του Ευστρατίου θα κατέληγε στη Μονή της Θεοτόκου των Βουλευτηρίων[2], της οποίας ήταν ηγούμενος.

 

                                                     Από τον κώδικα του 1800

---

[1] «Η Ιστορία της εκκλησίας της Σκύρου», Βασίλειος Ατέσης 1961

[2] Περίπου το 960 μ.Χ. ιδρύθηκε η Μονή των Βουλευτηρίων, στην παραλία της σημερινής Σκήτης της Αγίας Άννης, όπου βρίσκεται το κελί του Αγίου Ελευθερίου.

 

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)