Η ευλάβεια των Σκυριανών προς τα θεία

 Η εκπλήρωση του τάματος οδηγεί στο κτίσιμο μιας εκκλησίας

Η ευλάβεια των Σκυριανών προς τα θεία,  οι παραδόσεις, οι θρύλοι και η «διπλωματία»

 Η μαυροφορεμένη γυναίκα (συνήθως η Παναγία) παρουσιάζεται στα όνειρα πολλών πιστών με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Στους  ιδρυτές της Παναγίας Λυμπιανής, της Παναγίας Αυτούμενες της Παναγίας Σπηλιώτισσας υπέδειξε το μέρος, όπου θα βρούν την εικόνα και θα χτίσουν την εκκλησία της

Σε άλλες περιπτώσεις η Παναγία παρουσιάζεται στα όνειρα και ζητά χάρες.

Στη Μαρία (Ε) παρουσιάστηκε στο όνειρό της η Παναγία (Λυμπιανή) και της είπε να πάει να τη σηκώσει. Η Μαρία (Ε) πήγε στην εκκλησία και βρήκε την εικόνα πεσμένη στο δάπεδο.

Στο λόφο στον Κορέντη και σε χωράφι στον Κάμπο, κατά τη διάρκεια εργασιών, βρέθηκαν εικόνες των Αγίων. Σήμερα στη θέση τους βρίσκονται οι Ναοί των Τριών Ιεραρχών και της Αγίας Άννας.

Όταν ο (Μπ) γυρνούσε με το γιό του από την Ατσίτσα στο Χωριό εκτόξευε εναντίον του γιού του βρισιές, χυδαίες και ασεβείς προς τον Αη-Γιώργη, το Χριστό και άλλους Αγίους. Τότε ο Αη – Γιώργης στις Αφανές κατέβηκε σαν αστραπή από του Βουνό στο δρόμο και παρουσιάστηκε με το άλογό του μπροστά στον (Μπ). «Έχε χάρη του λέει που έχεις το παιδί, αλλιώς…». Από τότε ο (Μπ) σταμάτησε να βρίζει. 

Η άλλη γνωστή περίπτωση είναι το τάμα[1], η εκπλήρωση του οποίου οδηγεί στο κτίσιμο μιας εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια των χρόνων ύπαρξης της χριστιανικής θρησκείας στη Σκύρο παρατηρούμε τη μεγάλη αφοσίωση των κατοίκων στην εκκλησία.

Ο Ν. Ν. είχε κάνει ένα τάμα. Αν πραγματοποιηθεί μια επιθυμία του θα οικοδομήσει στο χώρο του ένα Ναό. Η επιθυμία του έγινε πραγματικότητα στις 5 Οκτωβρίου. Κοίταξε το θρησκευτικό Συναξάρι και είδε ότι τη μέρα αυτή εορτάζονται μεταξύ των άλλων και η Αγία Χαριτίνη και ο  Όσιος Ευδόκιμος ο Βατοπεδινός ο Νεοφανής.

Με αυτό τον τρόπο δύο Άγιοι, εντελώς άγνωστοι στη Σκύρο, βρέθηκαν να έχουν τη δική τους εκκλησία στο Νησί και ο Νικόλαος Νικολάου εκπλήρωσε το τάμα του.

Διακρίνουμε την αφοσίωσή τους στη χριστιανική πίστη και την ευλάβεια προς τα θεία, η οποία συνοδεύεται με τα Σκυριανά έθιμα και παραδόσεις, τις δοξασίες και τους θρύλους.

Αυτή η πίστη και ευλάβεια μπορεί να είναι απόρροια της ψυχικής αντίδρασης εναντίον των καθολικών Ενετών και Μωαμεθανών κατακτητών.

Μπορεί όμως να είναι αποτέλεσμα, άποψη που εκφράζουν παλιοί ερευνητές, του φόβου και της καταπίεσης που έζησαν οι Σκυριανοί από τους κατά καιρούς καλόγερους της Μονής του Αγίου Γεωργίου. Αυτή η καταπίεση εκφράστηκε και με το κωμικοτραγικό γεγονός να απαγορεύει ο ηγούμενος της Μονής να  βόσκουν οι μέλισσες στα Μοναστηριακά κτήματα.

Στον Κώδικα του Μοναστηριού διαβάζουμε, πως οι καλόγεροι απαγόρευαν τα ζώα, αλλά ακόμα και τα μελίσσια, να βόσκουν στα κτήματα του Μοναστηριού.

Φοβέριζαν τους κατοίκους με δήμευση και κατάσχεση των ζώων τους, με αφορισμό και με το θυμό και την κατάρα του Άη-Γιώργη.

Είναι επίσης γνωστό ότι οι Σκυριανοί δε θέλουν να αγοράσουν κτήματα που οι ίδιοι προσέφεραν στον Άγιο Γεώργιο, γιατί φοβούνται την οργή του Αγίου, που μπορεί να τους οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Αυτή τη φοβία την είχαν καλλιεργήσει οι ίδιοι οι καλόγεροι. Έλεγαν παλιά οι Σκυριανοί

«Ας μ’ αγαπά ο Άη – Γιώρ’ς τσ’ άς με μ’σά ο ΄κονόμος»

(Ας μ’ αγαπά ο Άη-Γιώργης και ας με μισεί ο οικονόμος της Μονής)

Χαρακτηριστικά για το ζήτημα αυτό η Νίκη Πέρδικα[2] γράφει: «Συχνά σκληροί και αχόρταγοι οι καλόγεροι τυραννούσαν τους Νησιώτες με την απληστία τους κι’ έγιναν πολλές φορές αιτία να αποδοθούν στον ίδιο τον Άγιο οι ιδιότητες των κακών λειτουργών του».

Γι’ αυτό οι Σκυριανοί έφτασαν στο σημείο να λένε:

«Ποιος είδεν Άγιο δίγνωμο, ωσάν τον Άη Γιώργη

Να παραδίνει χριστιανούς στα Τούρκικα τα χέρια»

Τέλος, στην ίδρυση μιας εκκλησίας μπορεί να παίξει ρόλο η διπλωματία και η σκοπιμότητα[3]. Το 1989 ο καλόγερος του Αγίου Γεωργίου, Μετοχίου της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους έχτισε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη μέσα στις χορτονομές στο «Βουνό», ιδιοκτησία της Μεγίστης Λαύρας.

Αναφέρεται και σε άλλο κεφάλαιο ότι, ο Ναός το Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη του 16^ου αι. στη θέση «Παγιά» κάτω από το Κάστρο, που είναι ιδιοκτησία της Μονής του Αγίου Γεωργίου, είναι εγκαταλειμμένος και σε πολύ κακή κατάσταση.

Με τον ίδιο τρόπο, το 1993, έκτισε τον Αγίου Μόδεστου, που βρίσκεται επίσης μέσα στις χορτονομές του «Βουνού»[4]. Στους δύο Ναούς τοποθέτησε «αδελφούς» όλους τους τσοπάνηδες, που έχουν νοικιασμένες εκτάσεις του «Βουνού», για να βόσκουν τα κοπάδια.

 

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

---

[1] το τάξιμο, η υπόσχεση που δίνεται σε κάποια ανώτερη δύναμη, προκειμένου να μας εκπληρώσει μια επιθυμία μας

[2] Η Νίκη Πέρδικα Ελληνίδα εθνικίστρια λαογράφος, ποιήτρια και λογοτέχνης, γεννήθηκε το 1887 στην Αθήνα όπου και πέθανε το 1962. Η πατρική της οικογένεια κατάγονταν από το νησί της Νάξου. Η μητέρα της κατάγονταν από το Φανάρι της Κωνσταντινουπόλεως και ήταν το γένος Γεωργίου Αντωνιάδου. Η οικογένεια της μητέρας της στα χρόνια της Τουρκοκρατίας εγκαταστάθηκε κι έζησε για πολλά χρόνια στη Σκύρο. Θείος της ήταν ο Θαλής Αντωνιάδης, ένας από τους ιδρυτές της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκης, νομικός και λογοτέχνης καθώς και Πρόεδρος του Φιλολογικού Ομίλου «Παρνασσός», ενώ η θεία της Αγαθονίκη Αντωνιάδου, που είχε γεννηθεί στη Σκύρο το 1854 και πέθανε στην Αθήνα το 1928, ήταν λογία και ποιήτρια. Διατέλεσε Αντιπρόεδρος στην Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και Σύμβουλος στην «Εταιρεία Ευβοϊκών Μελετών». Ανήκε στο άτυπο κίνημα εθνικής πνευματικής αυτογνωσίας και δημιουργίας το οποίο αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1930, που συνεχίστηκε και μετά τον πόλεμο, στο οποίο εντάσσονται και οι Παντελής Πρεβελάκης, Δώρα Στράτου, Άγγελος και Εύα Σικελιανού, Λίνος Καρζής, Σίμων Καρράς, Κωνσταντίνος Παρθένης, Φώτης Κόντογλου, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Μοιράστηκε το όραμα της πνευματικής και πολιτιστικής αναγέννησης της Ελλάδος με τον Νίκο Καζαντζάκη και τον Κωστή Παλαμά. Πηγή: https://el.metapedia.org/wiki

[3] Κορνηλία Ζαρκιά

[4] Κορνηλία Ζαρκιά, 1995