Η εκμετάλλευση από τη Λαύρα της θρησκευτικότητας των κατοίκων της Σκύρου

Το Κράτος, από τον Καποδίστρια μέχρι σήμερα, προστατεύει την Εκκλησιαστική και Μοναστηριακή περιουσία

 Στο περιοδικό «Σκύρος»[1] το 1952 δημοσιεύεται άρθρο, στο οποίο συμπεραίνεται  ότι η θρησκευτικότητα των κατοίκων της Σκύρου γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Λαύρα και τους ηγουμένους-οικονόμους.

Στο περιοδικό επαναφέρεται το ζήτημα της της μοναστηριακής περιουσίας στην επικαιρότητα με τίτλο: «Διερεύνηση ζητημάτων: χορτονομές, μοναστηριακό, αναδιανομή της γης» και υπότιτλο τη θέση του Ατέση «την Θρησκευτικότητα και την αφοσίωση των Σκυριανών προς τον Άγιο Γεώργιο δεν πρέπει να την εκμεταλλεύεται κανείς».

Η σύνδεση των τριών θεμάτων (χορτονομών, μοναστηριακού, αναδιανομής της γης) φανερώνει ότι το ζητούμενο είναι η εκμετάλλευση της περιουσίας της Μονής, με τρόπο ανάλογο εκείνου που είχε γίνει κατά την εποχή της διαλύσεως της Μονής (1834-1848).

Το δημοσίευμα, αφού υμνεί τον τρόπο που στο παρελθόν η Μονή συνεισέφερε στο νησί, καταλήγει στο αίτημα: «να δοθεί προνομιακά και επ’ αόριστο στον Δήμο η ενοικίαση των κτημάτων».

Δεν αποκλείεται η πρόταση αυτή να απέβλεπε στην ικανοποίηση προσωπικών συμφερόντων (οικονομικών, πολιτικών, κ.λπ.) και όχι σε όφελος του συνόλου της κοινωνίας του Νησιού.

Είναι γνωστό που κατέληξαν, 100 χρόνια πριν, οι περιουσίες των Μοναστηριών, της Επισκοπής και πολλών Εκκλησιών «αδελφάτων», που καταργήθηκαν με τα διατάγματα του Οθωνα.

Ο τότε Δήμαρχος  Σκύρου κατηγορήθηκε σα συνένοχος του σφετερισμού και της δόλιας εκποίησης  της σημαντικής περιουσίας των Μοναστηρίων Από τις ανακρίσεις που έγιναν προέκυψε, ότι μαζί με τον Δήμαρχο είναι και άλλοι από τους προκρίτους της Σκύρου συνυπεύθυνοι.

Οι φτωχοί αγρότες και κτηνοτρόφοι καθόλου δεν ωφελήθηκαν. Αντίθετα οι πρόκριτοι και δημογέροντες, της τότε κοινωνίας, καρπώθηκαν μεγάλες εκτάσεις χωραφιών και χορτονομών. Στη συνέχεια τα νοίκιαζαν και ζούσαν από τον ιδρώτα των  αγροτών και κτηνοτρόφων. 

 

Λογικά κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί. Μήπως ένα πρόγραμμα αναδιανομή της γής είχε τα ίδια αποτελέσματα;

Στο γενικό αίτημα προστέθηκε ένα νέο δεδομένο. Η Μονή και η περιουσία της δεν εκμισθώνονται πλέον στον ηγούμενο-οικονόμο, αλλά διαχειρίζονται απευθείας από τη Λαύρα.

Με εγκύκλιό της (άριθμ. πρωτ. 289/7 Ιουνίου 1990) κάνει γνωστό ότι: «καθιστώμεν υμίν γνωστόν (τους οικονόμους) ότι διά παν θέμα έφορων το μετόχιον, εν ώ ή 'Ιερά ημών Μονή έθετο Υμάς οικονόμους, απευθύνεσθε εγγράφως Αυτή και αποφεύγετε τήν λήψιν οιασδήποτε αποφάσεως άνευ γνώσεως και εγκρίσεως της ημετέρας Ιεράς Συνάξεως».

Ο τελευταίος ενοικιαστής ήταν ο Λαυριώτης προηγούμενος Ιωαννίκιος και η μίσθωση έληξε το 1953.

Επί Ιωαννίκιου τη δεκαετία 1920 έγιναν πωλήσεις κτημάτων της Μονής.

Η απαλλοτρίωση της μοναστηριακής περιουσίας προβάλλεται πάλι ως η μοναδική λύση για την αντιμετώπιση των τρεχόντων τοπικών κοινωνικών προβλημάτων. 

Στο άρθρο προβλέπεται, ότι το νομικό πλαίσιο για την προστασία των Αγιορείτικων μετοχίων (οι συνθήκες της Λωζάνης και του Βουκουρεστίου σε συνδυασμό με τους ελληνικούς νόμους), που έθετε εμπόδια στην παραπάνω πρόταση, μπορεί να αντιμετωπιστεί και να ξεπεραστεί.

Όμως γνωρίζουμε πως, το Κράτος, από τον Καποδίστρια μέχρι σήμερα, προστατεύει την Εκκλησιαστική και Μοναστηριακή περιουσία. Η έκδοση του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους (1927), στο άρθρο 181, εξασφαλίζει την περιουσία των Αγιορειτών, γι’ αυτό και κάθε προσπάθεια για βίαιη απόσπαση της μοναστηριακής περιουσίας θα επέσυρε νομικές και οικονομικές συνέπειες στο Δήμο.

 

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

---

[1] Η προσπάθεια του «Συλλόγου Σκυριανών» ξεκίνησε από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας του, με την έκδοση της αρχικής εφημερίδας «ΣΚΥΡΟΣ - Εφημερίς των εν Αθήναις και Πειραιεί Σκυρίων», που κυκλοφόρησε σε πρώτη περίοδο από το 1923 έως το 1926, ( φύλλα 1-23) και σε δεύτερη περίοδο από το 1930 έως το 1931 (φύλλα 1-12) και ακολούθησαν οι εκδόσεις κατά βάση με πρωτοβουλία Σκυριανών που πολλοί απ' αυτούς πλαισίωναν το Σύλλογο. :- « ΣΚΥΡΟΣ», περιοδικό, από το 1947 έως το 1952 (φύλλα 1-6)- « ΚΥΜΑΪΚΑ ΝΕΑ», εφημερίδα που κάλυπτε και θέματα της Σκύρου, από το 1955 έως το 1959 (φύλλα 1-35). - « ΕΥΒΟΙΑ - ΣΚΥΡΟΣ» ή «ΝΕΑ ΣΚΥΡΟΣ», εφημερίδα που εκδιδόταν με μέριμνα των Σκυριανών Κωστή Φτούλη και του αειμνήστου Καρτάλη Βαρσάμου, από το 1961 έως το 1965 (φύλλα 1-37).-

«ΣΚΥΡΙΑΝΑ ΝΕΑ», πρώτη περίοδος 1966-1968. Ανήκαν στο Σύλλογο με υπεύθυνο τον Φώντα Αντωνιάδη.- « ΒΟΡΕΙΕΣ ΣΠΟΡΑΔΕΣ», εφημερίδα που κάλυπτε και θέματα της Σκύρου, από το 1970 έως το 1979 (φύλλα 1-110). -« ΣΚΥΡΙΑΝΑ ΝΕΑ», δεύτερη περίοδος, από τον Οκτώβριο του 1976 μέχρι σήμερα. Πηγή: «Σκυριανά Νέα», Δευτέρα 12 Μαΐου 2008.