ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος

 Άγιος Γρηγόριος  ο Θεολόγος[1] - Κάστρο

Θέση: Κάστρο[2]

Η δίχωρη κατασκευή πάνω στο κάστρο, στεγάζει τους δύο από τους Τρείς Ιεράρχες, τον Άγιο Γρηγόριο (στην αριστερή είσοδο) και το Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο (στη δεξιά είσοδο). Λίγα μέτρα μακρύτερα βρίσκεται το εκκλησάκι του τρίτου Αγίου, του Αγίου Βασιλείου. Όλα μαζί συγκροτούν τους Τρείς Ιεράρχες

Πρόκειται για διπλή μονόχωρη καμαροσκέπαστη εκκλησία. Εξωτερικά η στέγη και των δύο εκκλησιών είναι επίπεδη και καλυμμένη με τσιμέντο. Η είσοδος είναι χωριστή στο δυτικό τοίχο. Πάνω από την είσοδο υπάρχει μια τρύπα για να μπαίνει το φως του ήλιου. Στο διαχωριστικό τοίχο υπάρχει ανοιχτό παράθυρο, που επικοινωνεί με το Ναό του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, γι’ αυτό η εκκλησία λέγεται και «Διατρυπτή» (Διατρυπητή).

Χαμηλά, στη βόρεια και τη νότια πλευρά, είναι χτισμένα παγκάκια. Η αψίδα του ναού είναι ημικυκλική, διατηρώντας ίχνη της αρχικής επένδυσης της στέγης από πέτρινες πλάκες.

Η κόγχη του Ιερού Βήματος (bema)[3] είναι ημικυκλική, συμπληρωμένη από μικρότερη κόγχη, στα βόρεια.  Το δάπεδο είναι καλυμμένο με κεραμικά πλακάκια. Το τέμπλο είναι χτιστό.

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

---

[1] Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος  (329–390) γνωστός και ως  Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ήταν Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Θεωρείται ευρέως ως ο πιο ταλαντούχος ρήτορας μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας. Σπούδασε ρητορική και φιλοσοφία στη Ναζιανζό, στην Καισάρεια, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα. Στην Αθήνα συνάντησε και έγινε φίλος με το Βασίλειο τον Μέγα.

Επίσης, εκεί συνάντησε και ήταν συμφοιτητής και με τον ειδωλολάτρη Ιουλιανό, μετέπειτα αυτοκράτορα Κωνσταντινουπόλεως. Ως κλασικά εκπαιδευμένος ομιλητής και φιλόσοφος του Ελληνισμού, κατάφερε να συνδυάσει τον Ελληνισμό με την πρώτη Εκκλησία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ο Γρηγόριος είναι γνωστός ως ένας από τους Τρεις Ιεράρχες.

[2] Το κάστρο ήταν η επισκοπική έδρα του νησιού από τα τέλη του 9ου αιώνα, όπως επιβεβαιώνει η ασφαλώς χρονολογημένη επισκοπική εκκλησία. Το κάστρο θα ήταν σίγουρα η έδρα των βυζαντινών πολιτικών αρχών επίσης. Μπορεί να υποτεθεί ότι το άρχων της βυζαντινής ναυτικής βάσης της Σκύρου εγκαταστάθηκε στον κεντρικό οικισμό του νησιού. Ένας αριθμός ανθρώπων (φύλακες, λαϊκοί) ζούσαν επίσης στο κάστρο. Επιπλέον, συμπεραίνεται ότι, οι αρχές του νησιού βρίσκονταν επίσης σε μια ενισχυμένη περιοχή.

[3] Το Ιερό Βήμα (bema) είναι το υπερυψωμένο δάπεδο ή πλατφόρμα στο ανατολικό άκρο των ορθοδόξων εκκλησιών πάνω στο οποίο βρίσκεται ο βωμός , με το τραπέζι του βωμού. Η λέξη bema προέρχεται από την ελληνική, που σημαίνει πλατφόρμα, βήμα, δικαστήριο ή έδρα.