Η διαδρομή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Σκυροπούλας

 Από Δημοτική περιουσία στα χέρια «επενδυτή»

Ποια είναι η διαδρομή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Σκυροπούλας και πως κατέληξε από το δωρητήριο προς τον Αθανάσιο το 1774 να βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών;

Δωρίσθηκε στον μοναχό Αθανάσιο από τον Σκυριανό λαό, ως ανήκουσα στην κυριότητα των κατοίκων της Σκύρου. Με τη λογική συνέχεια αποτελούσε Δημοτική περιουσία.

Δε γνωρίζουμε τι έγινε μετά το θάνατο του Αθανασίου και την αναχώρηση του Νικόδημου από τη Σκυροπούλα. Δεν είναι γνωστό αν η Σκυροπούλα κατοικήθηκε από άλλους μοναχούς και μέχρι πότε η Πατριαρχική, Σταυροπηγιακή Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου λειτουργούσε.

Υπάρχουν διάφορα ερωτήματα. Πώς άλλαξαν οι όροι του δωρητηρίου των Σκυριανών προς τον μοναχό Αθανάσιο; Τι έγινε μετά την αναχώρηση του Νικόδημου το 1784; Πως πενήντα χρόνια μετά, το 1833, φέρεται να ανήκει στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών στην Πλατεία Σαρούς;

Με ποιο τρόπο και πότε περιήλθε στην ιδιοκτησία του Ναού των Ταξιαρχών στην Πλατεία Σαρούς; Ο κώδικας των Ταξιαρχών, που θα μπορούσε να φωτίσει τη διαδρομή του περιουσιακού καθεστώτος, δεν υπάρχει.

Κατά κοινή ομολογία εκείνη την περίοδο με την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους υπήρξε σύγχυση και ασάφεια σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία των μοναστηριών και των εκκλησιών. 

Μπορεί να έγινε η μεταβίβαση της Σκυροπούλας από τον Ναό των Ταξιαρχών στο Δήμο Σκύρου με χρήση των Βασιλικών Διαταγμάτων της Αντιβασιλείας του Όθωνα του 1833 και του 1837, με τα οποία περιέρχονταν στους Δήμους οι περιουσίες των μοναστηριών που καταργούνταν, αλλά και οι αντίστοιχες περιουσίες των Ναών[1] και μετά να δημοπρατήθηκε;

Το δωρητήριο των Σκυριανού Λαού στον Μοναχό Αθανάσιο με ημερομηνία 25 Μαρτίου 1774;. Υπάρχουν 12 υπογραφές.

Ο χρόνος έναρξης των εργασιών, σύμφωνα και με τον κώδικα είναι 1764 ή 1766

Ο  Δήμαρχος Σκύρου κατηγορήθηκε για το σφετερισμό και τη δόλια  εκποίηση της σημαντικής περιουσίας των μοναστηριών που διαλύθηκαν[2]. Μαζί με τον Δήμαρχο και άλλοι κατηγορήθηκαν σα συνυπεύθυνοι[3]. Η υπόθεση εντοπίστηκε και από τις αρμόδιες κρατικές οικονομικές αρχές[4].

Είναι χαρακτηριστικό ότι η εκκλησιαστική περιουσία στη Σκύρο αποτελούσε το 50% της συνολικής περιουσίας του Νησιού.

Από το 1860[5] φαίνεται να ανήκει στην οικογένεια Αντωνιάδη. Παλαιότερα μερίδια μάλλον είχαν και άλλες Σκυριανές οικογένειες (Σοφοκλής Στεφανίδης[6]).

Μετά από ανταλλαγές μεριδίων η Σκυροπούλα παρέμεινε στην αποκλειστική κυριότητα της οικογένειας Ξενοφώντος Α. Αντωνιάδη. 

Το 2001 το Νησί πουλήθηκε σε έναν επιχειρηματία με σημαντικό οικονομικό αντάλλαγμα. Θα μπορούσαν οι τότε ιδιοκτήτες να διαθέσουν ένα μικρό ποσό για την επισκευή του Ναού.

Γεγονός είναι ότι σήμερα ή Σκυροπούλα είναι ένα από τα λίγα Ελληνικά νησιά, που ανήκουν σε ιδιώτες σε μία κρίσιμη και στρατηγική περιοχή.

Σήμερα η Πατριαρχική Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Σκυροπούλα είναι ερειπωμένη, αφού έπεσε ο τρούλος, η στέγη και οι τοίχοι είναι θέμα χρόνου να καταρρεύσουν.

Το αισιόδοξο είναι ότι τα τελευταία χρόνια η εκκλησία λειτουργείται μια φορά το χρόνο κάθε καλοκαίρι.

Την ευθύνη της λειτουργίας έχουν τα αδέλφια Μιχάλης και Δημήτρης Βαρσάμος. Στο έργο τους βοηθάει ο Παναγιώτου Γιώργος (Τσίφτης). Θα ήταν ευχής έργον να υπάρξει η δυνατότητα να αναστηλωθεί αυτός ο Ναός των πέντε αιώνων ιστορίας.

 

---

[1] στις 07 Οκτωβρίου 1833,  με διάταγμα του Οθωνα, αποφασίστηκε η διάλυση όλων των μοναστηριών, που είχαν λιγότερους από 6 μοναχούς. Στις 08 Μαΐου 1834, με άλλο διάταγμα, απαγορεύτηκαν οι δωρεές στην Εκκλησία και όλη η μοναστηριακή περιουσία και αυτή των ενοριακών ναών περιήλθε στο κράτος, με στόχο τα έσοδα να διατεθούν για την ενίσχυση της παιδείας του νεοϊδρυθέντος ελληνικού κράτους.

[2] Βασίλειος Ατέσης. Επισκόπου Ταλαντίου: «Η Επισκοπική Επιτροπή Σκύρου»

[3] Βασίλειος Ατέσης. Επισκόπου Ταλαντίου: «Η Επισκοπική Επιτροπή Σκύρου»

[4] Βασίλειος Ατέσης. Επισκόπου Ταλαντίου: «Η Επισκοπική Επιτροπή Σκύρου»

[5]https://www.wikiwand.com/el/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%86%CF%8E%CE%BD_%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82

[6] Εφημερίδα «Καθημερινή» 18 Σεπτεμβρίου 1988

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)