Αποτομή Κεφαλής Ιωάννη του Προδρόμου Δρομάνια[1] ή ο Δρομάνιας ή ο Δρομάκιας

Με την 15794/14-12-1961 (Φ.Ε.Κ. 35/02-02-1962) υπουργική απόφαση, κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Σε δωρεά το έτος 1574 του Γιώργη Δρομάνια προς τον Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, που βρίσκεται λίγα μέτρα πιο πάνω, αναφέρεται ότι,

« Εγό ο γηόργης ο δρομάνιας προσιλόνου [2] την εκκλησία μου τον μπρόδρομο εις τους σαρούς εις το μετόχη το παντοκρατορηνό εις το ησόδιο της περαήας Θεοτόκου».

Σε προικοσύμφωνο του έτους 1592 αναφέρεται «ο Γιώργης ο Δρομάνιας» και στο Α.Ε.Σ. 157/1740 «στα Δρομάνια».

Το προσωνύμιο του Ναού της Αποτομής της Κεφαλής του Ιωάννη του Προδρόμου προέρχεται από τον κτήτορα Γιώργη Δρομάνια.

Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο σταυροθόλωτο εκκλησάκι. Εξωτερικά, η οροφή είναι επίπεδη, και έχει στρωθεί με πλάκα τσιμέντου.

Ο ανατολικός τοίχος επεκτείνεται με μία χαμηλότερη ορθογώνια κατασκευή, ώστε να χωρέσει η ανατολική ημικυκλική αψίδα και να διαμορφωθεί το Ιερό Βήμα. Στον ανατολικό τοίχο του Ιερού Βήματος σχηματίζεται σχετικά μεγάλη κόγχη, η οποία αντικαθιστά την Αγία Τράπεζα. Ένα ορθογώνιο παράθυρο βρίσκεται στο νότιο τοίχο του κυρίως ναού. Το δάπεδο του ναού είναι στρωμένο με τσιμέντο. Όλες οι επιφάνειες ασπρίζονται εσωτερικά και εξωτερικά. Τελευταία στο εξωτερικό μέρος παρουσιάζονται διάφορες φθορές. Το εκ νέου σοβάτισμα δε μπορεί να γίνει, παρά μόνο με την έγκριση της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Το τέμπλο είναι χτισμένο και στο πάνω μέρος έχει ξύλινη κατασκευή με δύο τριγωνικές επιφάνειες και στη μέση ένα σταυρό. Το κτήριο σύμφωνα με το δωρητήριο κατασκευάστηκε πριν το 1574, αφού δόθηκε από τον κτήτορα Δρομάνια στο Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου ή Παναγία Κ’τσού (Πλ. Σαρούς).