ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Τρύφωνας

Θέση: Τσεραμ'τές (Κεραμιτές)* - Τραχύ

Εορτάζει στις 1 Φεβρουαρίου

Ιδιοκτήτης είναι ο Γιώργος Βαρσάμος. Την εκκλησία την έχτισε ο παππούς του. Σ’ αυτόν παρουσιάστηκε στο όνειρό του ο Άγιος και του παράγγειλε να πάει να σκάψει στον τόπο, γιατί υπήρχε θαμμένο κιβώτιο με χρυσά νομίσματα.

Αφότου χτίστηκε η εκκλησία δεν είχε το όνομα Αγίου που λατρεύονταν σ’ αυτή και την ονόμαζαν Παλιοκκλησιά. Το όνομα το έδωσε αργότερα ο παπα-Μακρής. Άλλη παραλλαγή θέλει «νονό» τον Σταμάτη Φεργάδη, ο οποίος έδωσε αυτό το όνομα, επειδή δεν υπήρχε, μέχρι τότε, τέτοιος Άγιος στη Σκύρο. Οι Σκυριανοί τον άκουγαν, γιατί είχε τελειώσει το Σχολαρχείο και ήξερε «πέντε γράμματα παραπάνω».

Στο σημείο που χτίστηκε η εκκλησία υπήρχαν τα θεμέλια παλαιού αρχαίου ή παλαιοχριστιανικού ναού ή τόπου λατρείας. Στον εξωτερικό χώρο βρέθηκαν τριάντα τάφοι.

Στο Ιερό υπήρχε θαμμένο ένα κιβώτιο από πωρόλιθο όπου ήταν τοποθετημένη η τέφρα νεκρού. Το κιβώτιο ήταν επενδεδυμένο με μολύβι και χαλκό. Ο παπα – Μακρής είπε πως ήταν στάχτη ενός μάρτυρα και ότι πρέπει να την τοποθετήσουν ξανά κάτω από το Ιερό του Ναού. Οι ενδείξεις καταδεικνύουν ότι στη θέση αυτή μπορεί να υπήρχε μοναστήρι.

Για να φτάσει κάποιος στην εκκλησία από τον παλιό χωματόδρομο Χωριό - Ατσίτσα, δύο με τρία χιλιόμετρα χωματόδρομο περνώντας από διασταυρώσεις και μάντρες. Η τοποθεσία είναι απομακρυσμένη και θα ήταν δύσκολο για κάποιον να τη βρει, αν δε βοηθούσε η καλή σήμανση με πινακίδες. Η Εκκλησία διαθέτει μεγάλο βοηθητικό χώρο. Το τέμπλο είναι απλό ξύλινο με δύο πύλες και τρεις μεγάλες εικόνες της Παναγίας, του Χριστού και του Αγίου Τρύφωνα.. Το Ιερό Βήμα έχει δύο κόγχες. Η μεγάλη κόγχη αντικαθιστά την Αγία Τράπεζα. Η οροφή είναι με δοκάρια και καλάμια, το δάπεδο με μωσαϊκό και η στέγη με πλάκα τσιμέντου.

Πριν χτιστεί ο Άγιος Τρύφωνας, ο Άγιος παρουσιάστηκε σε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις. Την πρώτη φορά τον είδε στον ύπνο της η κυρά – Αμέρισσα Λ. Της είπε «ελάτε να με χτίσετε, γιατί αλλιώς θα πάθετε μεγάλο κακό». Αυτή η προτροπή στα όνειρα πιστών, λέγεται και από άλλους Αγίους.

Η Αμέρισσα δεν άκουσε τον Άγιο, με αποτέλεσμα αργότερα να σκοτωθεί ο γιός της στον πόλεμο. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της γιαγιάς (Μπ.). Παράκουσε την εντολή του Αγίου και αργότερα σκοτώθηκε ο γιός της στον πόλεμο. Στην Ευμορφία από τα Ψαχνά, «ρητινοκαλλιεργητής» στο επάγγελμα, ο Άγιος είπε: «πάρε τη γειτόνισσα και πήγαινε να σηκώσεις το Ναό». Η Ευμορφία πήρε άλλη γυναίκα, αλλά δε βρήκε τίποτε. Ο Άγιος το βράδυ ήρθε ξανά στο όνειρό της και της είπε: «και να ξανάρθεις δε θα με βρεις. Είμαι πολύ βαθιά στη γη χωμένος».  Η  Ευμορφία φοβήθηκε, έφυγε από τη Σκύρο και δε γύρισε ξανά.

Προκειμένου να γίνει πιστευτό το θαύμα ο Άγιος εμφανίζεται ακόμα και τρείς φορές υποδεικνύοντας τη θέση, που θα χτιστεί η εκκλησία.

Στην περίπτωση αυτή ο Άγιος παρουσιάστηκε τρεις φορές στο όνειρο του γέρου (Β.). Τις δύο πρώτες παράκουσε, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο γιός του και να αρρωστήσει η γυναίκα του.

Την Τρίτη του είπε: «Θα πάρεις, του είπε, τον (Κ.) και τον (Μ.Κ.) και θα σκάψετε (στις Κεραμ’τές). Θα βρείτε μια μωβ κολόνα και ένα κουτί με χρυσά νομίσματα». Πήγαν και άρχισαν να σκάβουν. Ο γέρο (Β.), πονηρά σκεπτόμενος, έστειλε τον (Κ.) να πάει στο Τριφάδι να φέρει νερό. Μετά έλυσε τον γάιδαρο του (Μ.Κ.) και επειδή ο γάιδαρος ήθελε ταίρι για ζευγάρωμα έτρεχε να το συναντήσει και ξοπίσω του έτρεχε ο (Μ.Κ.). Όταν ο (Β.) βρήκε το κουτί αυτό ήταν γεμάτο σαλιγκάρια. Πήρε δύο σαλιγκάρια μαζί του, αλλά όταν έφτασε σπίτι του εξαφανίστηκαν. Έτσι, τιμωρήθηκε από τον Άγιο. 

Οι επίτροποι αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 στις σελίδες 741-756.

1. Δ. Φτούλης (Ψιψής)

2. Γ. Ι. Βαρσάμος

3. Καλή,Τασία, Μαρία Βαρσάμου

* Τοποθεσία στο κέντρο της δασικής ορεινής περιοχής του όρους Ολύμπου. Στα χωράφια που υπάρχουν καλλιεργούνται σιτηρά και βρόμη