ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Η ίδρυση των Εκκλησιών Μέρος 2ον

 Μύθοι και Θρύλοι

Μέρος 2ον

Είναι πολλές οι περιπτώσεις ανθρώπων που βλέπουν την Παναγία ή τον Άγιο στο όνειρό τους να τους υποδεικνύει πού θα βρούν την εικόνα, όπου αργότερα θα χτίσουν την εκκλησία. 

Η αντίληψη ότι τα όνειρα περιέχουν προμηνύματα για τους ανθρώπους, ήταν δημοφιλής ακόμα από την αρχαιότητα. Στην ελληνική μυθολογία, πίσω από τα όνειρα βρίσκονταν ο Μορφέας και τα αδέρφια του οι Όνειροι που είχαν την ιδιότητα να διαμορφώνουν τα όνειρα και τα οράματα των ανθρώπων προκειμένου να μεταφέρουν τα μηνύματα των θεών στους θνητούς.

Η διαφορά των οραμάτων από τα όνειρα είναι ότι τα οράματα τα βλέπει κανείς όχι στον ύπνο του, αλλά ξύπνιος. Στα οράματα, δηλαδή, λειτουργούν τελείως οι αισθήσεις του ανθρώπου.

Πριν χτιστεί ο Άγιος Τρύφωνας, ο Άγιος παρουσιάστηκε σε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις. Την πρώτη φορά τον είδε στον ύπνο της η κυρά – Αμέρισσα Λ. Της είπε «ελάτε να με χτίσετε, γιατί αλλιώς θα πάθετε μεγάλο κακό». Αυτή η προτροπή στα όνειρα πιστών, λέγεται και από άλλους Αγίους. 

Η Αμέρισσα δεν άκουσε τον Άγιο, με αποτέλεσμα αργότερα να σκοτωθεί ο γιός της στον πόλεμο. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της γιαγιάς (Μπ.). Παράκουσε την εντολή του Αγίου και αργότερα σκοτώθηκε ο γιός της στον πόλεμο. Στην Ευμορφία από τα Ψαχνά, «ρητινοκαλλιεργητής» στο επάγγελμα, ο Άγιος είπε: «πάρε τη γειτόνισσα και πήγαινε να σηκώσεις το Ναό». Η Ευμορφία πήρε άλλη γυναίκα, αλλά δε βρήκε τίποτε. Ο Άγιος το βράδυ ήρθε ξανά στο όνειρό της και της είπε: «και να ξανάρθεις δε θα με βρεις. Είμαι πολύ βαθιά στη γη χωμένος».  Η  Ευμορφία φοβήθηκε, έφυγε από τη Σκύρο και δε γύρισε ξανά.

Προκειμένου να γίνει πιστευτό το θαύμα ο Άγιος εμφανίζεται ακόμα και τρείς φορές υποδεικνύοντας τη θέση, που θα χτιστεί η εκκλησία. 

Στην περίπτωση αυτή ο Άγιος παρουσιάστηκε τρεις φορές στο όνειρο του γέρου (Β.). Τις δύο πρώτες παράκουσε, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο γιός του και να αρρωστήσει η γυναίκα του. 

Την Τρίτη του είπε: «Θα πάρεις, του είπε, τον (Κ.) και τον (Μ.Κ.) και θα σκάψετε (στις Κεραμ’τές). Θα βρείτε μια μωβ κολόνα και ένα κουτί με χρυσά νομίσματα». Πήγαν και άρχισαν να σκάβουν. Ο γέρο (Β.), πονηρά σκεπτόμενος, έστειλε τον (Κ.) να πάει στο Τριφάδι να φέρει νερό. Μετά έλυσε τον γάιδαρο του (Μ.Κ.) και επειδή ο γάιδαρος ήθελε ταίρι για ζευγάρωμα έτρεχε να το συναντήσει και ξοπίσω του έτρεχε ο (Μ.Κ.). Όταν ο (Β.) βρήκε το κουτί αυτό ήταν γεμάτο σαλιγκάρια. Πήρε δύο σαλιγκάρια μαζί του, αλλά όταν έφτασε σπίτι του εξαφανίστηκαν. Έτσι, τιμωρήθηκε από τον Άγιο. 

Ο γέρο – Κωνσταντής Κ. (Κ.Κ.) διηγείται παραστατικά και με μεγάλη πειστικότητα και λέει: «είδα μπροστά μου όραμα τον ίδιο τον Άγιο Αντώνιο, όπως ακριβώς απεικονίζεται στις εικόνες, με τη γενειάδα του και το πρόσωπό του». Στη συνέχεια ακολούθησε ο εξής διάλογος. 

Άγιος: «30 μέτρα από τον Αη – Λιά στις Μπάρες θα βρεις το Ιερό της παλιάς εκκλησίας. Χρήματα δε θα βρεις. Θα σε βοηθήσει ο κόσμος να τη φτειάξεις». 

(Κ.Κ.): «Πήγα, συνεχίζει, στο μέρος. Ήταν ένας σωρός πέτρες. Έσκαψα, αλλά δε βρήκα τίποτε. Το ίδιο βράδυ ο Άγιος ήρθε στο όνειρό μου και μου λέει»: 

Άγιος: «εκεί που ήσουν εκεί θα με βρεις». 

(Κ.Κ.): «Πήγα με τον εκσκαφέα του (Θ.Γ.). Έσκαψε αλλά πάλι δε βρήκαμε τίποτε». Ο Άγιος παρουσιάστηκε ξανά στο όνειρό μου και μου υπέδειξε». 

Άγιος: «Να πάτε ένα μέτρο προς το δρόμο» 

(Κ.Κ.): «Μία βδομάδα μετά ο (Θ.Γ.) είδε στο όνειρό του ότι κάποιοι σκότωσαν το γιό του. Την άλλη μέρα το πρωί πήγαμε και τελικά βρήκαμε το Ιερό. Για το χτίσιμο της εκκλησίας, λέει ο   (Κ.Κ.) δεν ξόδεψα καθόλου χρήματα. Ό,τι υπάρχει μέσα είναι δωρεές συγγενών, φίλων και άλλων Σκυριανών. Επαληθεύτηκαν τα λόγια του Αγίου».

Βλέπουμε πως και στην περίπτωση του (Κ.Κ.) ο Άγιος εμφανίζεται τρεις φορές στο όνειρό του  και μπροστά του σαν όραμα για να του υποδείξει το ακριβές σημείο, που θα θεμελιώσει το Ναό.

Για την εύρεση μιας εικόνας της Παναγίας ή ενός άλλου Αγίου υπάρχουν πολλοί μύθοι και παραδόσεις στη Σκύρο. Όταν π.χ. ένας χριστιανός δει όνειρο 12 Αγίους πρέπει να χτιστεί Ναός των 12 Αποστόλων ή όταν δει κάποιον Μανώλη πρέπει να χτίσει Ναό του Χριστού. Ο Χριστός σπάνια εμφανίζεται στα όνειρα των χριστιανών.

Η πιο γνωστή παράδοση είναι η εύρεση της εικόνας του Αγίου Γεωργίου. Λένε πως ήρθε στη Σκύρο μοναχή της την εποχή που το Βυζάντιο κυριαρχούνταν από την διένεξη μεταξύ εικονολατρών και  εικονομάχων . 

Ήταν τότε, όπως λέει η παράδοση, την περίοδο της εικονομαχίας που οι χριστιανοί την έριξαν στη θάλασσα για να τη σώσουν από την οργή των διωκτών. Η εικόνα στάθηκε όρθια στο ταξίδι της, καταλήγοντας στη Σκύρο χωρίς να καταστραφεί από την οργή των διωκτών. 

Σύμφωνα με την παράδοση, την έφεραν τα κύματα του Αιγαίου στις βραχώδεις ακτές της Σκύρου στη θέση Στεφανιά . Τσοπάνηδες, που είχαν τα μαντριά τους πάνω στο Άρη, έβλεπαν κάθε βράδυ από μακριά μια λάμψη να λάμπει. Πήγαν και βρήκαν την εικόνα. Την πήραν και την έφεραν στο χωριό. 

Άρχισαν να της χτίζουν ένα εκκλησάκι στα Περάματα . Η εικόνα όμως έφευγε τα βράδυ και κάθε πρωί την εύρισκαν πάνω στο Κάστρο.

Άφησαν τότε το εκκλησάκι για μετόχι και έχτισαν πάνω στο Κάστρο τη μεγάλη εκκλησία και το Μοναστήρι .

Άλλη μια παρόμοια και αξιόλογη περίπτωση είναι η εύρεση της εικόνας της Παναγίας της Ελεημονήτριας. Ο μύθος έχει τις ρίζες του στην περίοδο της εικονομαχίας, όπως και του Αγίου Γεωργίου.

Ο «Κώδικας» της εκκλησίας μας μεταφέρει ότι την περίοδο 1610-1620  ζούσε στη Χώρα, σε σπίτι κοντά στην εκκλησία του Άγιου Μηνά, ένας μοναχός με το όνομα Θεόδουλος. Ένα βράδυ, τις ημέρες της μεγάλης τεσσαρακοστής, είδε την Παναγία στον ύπνο να του λέει: «Θεόδουλε εγέρθητι και μη κάθευδε ». 

Ο Θεόδουλος ξαφνιάστηκε από το έντονο φώς και το κάλλος της Παναγίας νόμισε πως ήταν φάντασμα ή ο δαίμονας και άρχισε να ξορκίζει στο όνομα της Παναγίας της Θεοτόκου. Η Παναγία τον ηρέμησε και του είπε, όπως διηγείται ο Θεόδουλος στον Κώδικα: «Εν καιρώ της εικονομαχίας λαβών εις μοναχός δι’ εμού προτροπής ην είχε ευλάβειαν εικόνα της μορφής μου, έκρυπτεν αυτήν εις έν φρέαρ ξηρόν όπερ σήμερον πέλει  έμπλεον  πάσης ακαθαρσίας σκουπισμάτων και κόπρων. Δι’ ό και βουλομένη εμφανίσω αυτήν τοις φίλοις μου ευσεβέσι πάσι, θέλω δια σου να εμφανίσω αυτήν και δι’ αυτής να δοξασθώ εγώ και ο μονογενής μου υιός. Δια τούτο εγερθείς ακολούθει μοι» . Έτσι, πήγαν και του έδειξε το μέρος. 

Την επόμενη μέρα το πρωί ο Θεόδουλος πήρε κασμά και φτυάρι και πήγε στον τόπο, κοντά στο ρυάκι, που του υπέδειξε η Παναγία. Αφού καθάρισε τα διάφορα σκουπίδια, βρήκε δύο πέτρες κάτω από τις οποίες έβγαινε μία λάμψη και ευωδία, που ευωδίασε το ρυάκι και τους παριστάμενους. Μετακίνησε τις πέτρες και βρήκε την εικόνα της Παναγίας άθικτη, χωρίς ζημιές σαν να τη ζωγράφισε ο ζωγράφος εκείνη τη στιγμή. 

Όταν οι κάτοικοι έμαθαν το γεγονός πήγαν να την προσκυνήσουν και αποφάσισαν να χτίσουν Ναό της Παναγίας. Συμβουλεύτηκαν τον τότε Επίσκοπο και τους Ιερείς και αποφάσισαν να αφιερωθεί ο Ναός στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής, επειδή η εικόνα εμφανίστηκε την εβδομάδα των Παθών του Χριστού και γιατί βρέθηκε μέσα στο πηγάδι.