ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Εισόδια της Θεοτόκου ή Παναγία Κ'τσού ή Παναγιά του Θοδωρή
Θέση: Πλατεία Σαρούς
Στη μνήμη της οι κάτοικοι έβραζαν κουκιά (κ’τσά) και τα μοίραζαν στους προσκυνητές.
Ανεγέρθηκε το 1560.
Με την 15794/19-12-1961 υπουργική απόφαση, ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο (Φ.Ε.Κ. 35/02-02-1962).
Η Παναγιά του Θοδωρή ή Παναγιά η Κ’τσού. Η πρώτη ονομασία σχετίζεται με τον κτήτορα του ναού, η δεύτερη με τοπικό θρησκευτικό έθιμο . Αυτός ο μικρός ναός έχει κτισθεί στο νοτιοανατολικό άκρο της Σαρούς.
Η θέση αυτή, κατά τους αιώνες 16ο και 17ο, ανήκε στο κέντρο της κωμόπολης της Σκύρου.
Η άλλη άκρη αυτού του κέντρου ήταν το Μπόριο. Τις δύο αυτές θέσεις ένωνε η στράτα των αφεντάδων, όπου βρισκόταν ο «αφεντικός οντάς», η έδρα των γερόντων, της εκλεγμένης κοινοτικής εξουσίας.
Κοντά ήταν η Μονή Αγίου Γεωργίου και το Κάστρο, όπου έμενε ο Επίσκοπος Σκύρου.
Ο ρυθμός του ναού είναι σύνθετου τύπου, συνδυασμός τετραγώνου τεσσάρων στηλών και τρίκλιτης βασιλικής.
Στην κορυφή της στέγης βρίσκεται το χτιστό καμπαναριό.
Το Ιερό Βήμα είναι θολωτό και χωρίζεται σε τρία μέρη (Ιερό Βήμα, Πρόθεση και Διακονικόν ), μέσα από δύο καμάρες, με κατεύθυνση ανατολή-δύση, που συνδέουν τους ανατολικούς πυλώνες με τον ανατολικό τοίχο.
Η κεντρική κόγχη είναι ημικυκλική με την κτιστή Αγία Τράπεζα . Στην πρόθεση και το διακονικόν είναι τρεις μικρότερες κόγχες.
Το τέμπλο είναι ξύλινο σκαλιστό. Πάνω στο τέμπλο υπάρχουν πολύτιμες εικόνες. Ξεχωρίζουμε τις εικόνες των Εισοδίων της Θεοτόκου, της Παναγίας Οδηγήτριας, ο Χριστός ως Μέγας Αρχιερέας, η Γέννηση του Χριστού. Ένας καλλιτεχνικός θησαυρός, που η αξία του παραμένει αναλλοίωτη.
Η Παναγία του Θοδωρή απέκτησε με τον καιρό πλούσια εσωτερική διακόσμηση . Τον 17ο αιώνα έγινε το τέμπλο της ξύλινο.
Την ίδια εποχή καλύφθηκαν οι εσωτερικές επιφάνειες του Ναού με αγιογραφίες και με άλλες ζωγραφικές διακοσμήσεις. Απεικονίζονται ο Χριστός Παντοκράτορας, που περιβάλλεται από τις Αγγελικές Δυνάμεις, τους Ευαγγελιστές, Αίνους και την Τελευταία Κρίση. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 16ο και 17ο αιώνα .
Η τοιχοποιία της Παναγίας του Θοδωρή έχει εξωτερικώς αντιστηρίγματα στις πλευρές, εκτός της βόρειας, η οποία εφάπτεται στη νότια πλευρά του ναού των Ταξιαρχών.
Το δάπεδο του ναού είναι σχεδόν τετράγωνο.
Η στέγη εξωτερικά αποτελεί ένα επίπεδο, με ελαφρά κλίση. Παλαιότερα καλυπτόταν με σχιστόπλακες, που πρόσφατα αντικαταστάθηκαν με κεραμίδια.
Ο χώρος που κτίσθηκε ο ναός αρχικά ήταν επικλινής. Διαμορφώθηκε σε επίπεδη επιφάνεια, με υποστηριγματικούς τοίχους ανατολικά και νότια.
Ο ανατολικός τοίχος λειτουργεί βέβαια και ως υποστήριγμα της ανατολικής πλευράς του Ναού. Φαίνεται καθαρά ότι, στο μικρό Ναό της Παναγίας του Θοδωρή έχουμε εντυπωσιακή αρχιτεκτονική.
Σίγουρα ο κτήτορας (ο ιδρυτής) αυτής της εκκλησίας δαπάνησε για την ανέγερσή της πολλά χρήματα.
Η ανέγερση του ναού της Παναγίας αποτελεί έκφραση ευχαριστιών, του κτήτορα προς τη Θεοτόκο.
Η κτητορική επιγραφή, σε υπέρθυρο της δυτικής εξωτερικής πλευράς μάς πληροφορεί σχετικά ότι:
«ο θεῖος οὖτος κ (αὶ) πάνσεπτος ναὸς τῆς Θ (εοτό) κου τῶν Εἰσοδίων ἀνοικοδομήθη ἐκ βάθρων δι ’ἐξόδου κ (αὶ) συνδρομῆς τοῦ εὐλαβεστάτου ἄρχοντος κυρίου Θεοδωρῆ Μποζίκη ἐν ἔτει ζξη (7068=1560) Μαΐω ιε΄(15)» .
Η θέση (το κτηματολόγιο) της Παναγίας του Θοδωρή αποτελεί ένα πολύτιμο γλωσσικό και ιστορικό ντοκουμέντο, όπου υπάρχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Αναφέρεται ότι ο Θεόδωρος Μποζίκης προίκισε την εκκλησία του με δέκα χιλιάδες γρόσια. Αν λάβουμε υπ’ όψη ότι τότε το γρόσι είχε πολύ μεγάλη αξία, θα αντιληφθούμε ότι οι δέκα χιλιάδες γρόσια αποτελούσαν ένα θησαυρό.
Επιπλέον ο κτήτορας της Παναγίας του Θοδωρή εφοδίασε την εκκλησία του με τα αναγκαία ασημένια σκεύη και με δεκαοκτώ εκκλησιαστικά βιβλία.
Μετά το θάνατο του Θεοδώρου Μποζίκη, για ένα διάστημα, η εκκλησία και η περιουσία της τέθηκαν υπό τον έλεγχο της Μονής του Παντοκράτορα του Αγίου Όρους.
Ας σημειωθεί ότι η εκκλησία, με τον καιρό, απέκτησε τεράστια περιουσία (κτήματα, αιγοπρόβατα και φούρνο της γειτονιάς).
Από τη δημοσιευμένη θέση μαθαίνουμε ακόμη ότι η Παναγιά του Τσελεπή (η Αρχοντοπαναγιά) και το ναΰδριο των Ταξιαρχών (στο οποίο εφάπτεται η Παναγιά του Θοδωρή) κτίσθηκαν προ του 1560.
(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα "Σκύρος: Η Ορθόδοξη
Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου