ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Ιερός Ναός Παναγίας της Υπάρχουσας

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ 

Ιερός Ναός Παναγίας της Υπάρχουσας η Ιεροσολυμίτισσας

Θέση: Μεσόχωρα ή Μ’σόχωρα ή Μισόχωρα*

Δυσυπόστατος Ιερός Ναός

Παναγίας της Υπάρχουσας, η Ιεροσολυμίτισσας

και του Άγιου Ιωάννη του Προδρόμου

Εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου

Ο Ναός χτίστηκε το 2019. Ιδιοκτήτης: Τσιγάρας Βάιος.

Είναι καμαροσκεπής με στέγη σέλα. Έχει χτιστό τέμπλο και διακόσμηση με πολλές σύγχρονες εικόνες.

Το τέμπλο έχει δύο πύλες, μεσαία και βόρεια.

Ο ανατολικός τοίχος είναι αρκετά διογκωμένος, όπου σχηματίζεται το Ιερό Βήμα, με μεγάλη κόγχη ανατολικά, που αντικαθιστά την Αγία Τράπεζα.

Λειτούργησε για πρώτη φορά στις 16 Αυγούστου 2019. Τότε έγινε ο πρώτος Εσπερινός.

Αρχικά η εκκλησία χτίστηκε στη χάρη της Παναγίας της Υπάρχουσας.

Αμέσως μετά, με την προσθήκη της εικόνας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, τιμάται και ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Έτσι, η εκκλησία θεωρείται δισυπόστατη.

Το όνομα «Υπάρχουσα» υποδηλώνει ότι όντως υπάρχει μητέρα του Θεού. Στην εκκλησία τελείται Θεία Λειτουργία, τέσσερις φορές το χρόνο, του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου (7 Ιανουαρίου, 24 Μαΐου, 26 Ιουνίου και 28 Αυγούστου).

Δύο φορές το χρόνο στη γιορτή της Παναγίας, στις 21 Νοεμβρίου (Παναγία η Μεσοσπορίτισσα), τελείται θεία λειτουργία και το 15Αύγουστο ψάλλεται Εσπερινός.

Την εικόνα την έφερε από τα Ιεροσόλυμα ο πατήρ Γεώργιος με καταγωγή από χωριό της Θήβας.

Έτσι, λέει ο κτήτορας, αποφάσισε να χτίσει την εκκλησία.

Μέσα στην εκκλησία υπάρχει και η θαυματουργή εικόνα Αϊ Γιάννη του Πρόδρομου.

Στα οράματά τους έχει κάνει πολλές εμφανίσεις.

Την εικόνα τη δώρισε φίλος από την Χαλκίδα.

Η εικόνα ήταν μαύρη και καθάρισε μόνη της. Το γεγονός έγινε μπροστά σε τρία άτομα, στον ίδιο τον κτήτορα, στη γυναίκα του, και στον φίλο του.

Το επόμενο πρωί έγινε ο αγιασμός και, όταν πήγε να την πάρει το μικρό κορίτσι, μετά τον αγιασμό, για να ξεκινήσουν για τη Σκύρο, γύρισε κλαίγοντας.

Τι έγινε, γιατί κλαις;

Είδα ένα ψηλό κύριο, που εξαφανίστηκε σαν σύννεφο.

Το βράδυ της ανάστασης εμφανίστηκε ξανά και έφυγε πάλι σαν μικρό σύννεφο.

Δε μπορούμε να αντικρούσουμε τον ισχυρισμό του.

Άλλωστε Πίστη είναι η αποδοχή ενός ισχυρισμού, γεγονότος ή δυνατότητας, ανεξάρτητα αν μπορεί να δικαιολογηθεί, ή όχι.

Ακόμα γιατί στα πλαίσια της θρησκείας, αν και η πίστη αυτή προέρχεται από τον χώρο του υπερφυσικού, ταυτίζεται με τη βεβαιότητα της ύπαρξης ενός ανώτερου όντος, μιας ανώτερης δύναμης.

Η εικόνα της Παναγίας της Υπάρχουσας αγιογραφήθηκε, μετά την αποκάλυψη της Υπεραγίας Θεοτόκου το 1995 σε μια κοπέλα στα Ιεροσόλυμα, που ήταν πρωτύτερα μουσουλμάνα, η οποία καθοδηγούμενη** από τη Θεοτόκο, βαπτίσθηκε Ορθόδοξη Χριστιανή.

*Μισόχωρα (Μ’σόχωρα): η περιοχή λέγεται έτσι γιατί βρίσκεται στο μέσον περίπου του δρόμου Χωριού-Τραχύ

** Το θέλημα της Θεοτόκου είχε ως εξής: Θέλω να μου φτιάξετε μια εικόνα όπου το πρόσωπο μου θα είναι λυπημένο, τα ενδύματα μου μαύρα και τα τρία πρώτα δάκτυλά του δεξιού χεριού μου ενωμένα , το δε όνομα της εικόνας θα είναι «Η Υπάρχουσα». Η εικόνα θαυματούργησε την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου 2002 βγάζοντας δάκρυα. Από τότε έχει τα μάτια βουρκωμένα. Το λυπημένο της Πρόσωπο, τα μαύρα της ρούχα, μαζί με τα δάκρυά της δείχνουν την αποστασία της ανθρωπότητας και προμηνύουν τα επερχόμενα δεινά και την παρουσία του Αντίχριστου. Τα τρία πρώτα δάχτυλα του δεξιού χεριού φανερώνουν την Αγία Τριάδα, τον μόνο αιώνιο και αληθινό Θεό.

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη

Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Αντώνιος

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Αντώνιος ή Άγ’ Αντώνης

Θέση: Αναβάλσα*- Παλιός Σλήνας, Παλιοσλήνας**

Βρίσκεται κάτω από τον Ναό των Αγίων Αποστόλων.

Η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 17 Ιανουαρίου. Ο Άγιος Αντώνιος βρίσκεται αριστερά στις αρχές του λόφου, σχεδόν 500 μέτρα πριν τον Κηφισό ποταμό.

Πρώτη αναφορά ύπαρξης του ναού γίνεται το 1908, όπως φαίνεται στο αντίγραφο συνεδρίασης του αδελφάτου .

Επομένως ο ναός κτίστηκε πριν το 1908.

Όπως λέει η Άννα Κυριαζή, σύμφωνα με τις αφηγήσεις της μητέρας της, ο παππούς της, Στέφανος Στεφανίδης, είδε στο όνειρό του κάποιον Αντώνιο Μπατή, που του υπέδειξε να σκάψει στο συγκεκριμένο σημείο, όπου θα βρει την εικόνα του Αγίου.

Εκμυστηρεύτηκε το όνειρο στον παπά Σταμάτη Φτούλη και με την προσωπική εργασία και άλλων Σκυριανών, που ήταν οι μετέπειτα επίτροποι, χτίστηκε ο Ναός.

Έχει 26 επιτρόπους. Στα πρώτα χρόνια ήταν καθιερωμένο να είναι ένας κάθε χρόνο.

Αργότερα καθιερώθηκε να είναι δύο, για την κάθε χρονιά. Οι επίτροποι της μιας χρονιάς, ανά έξι μήνες ο καθένας, κρατούν την εικόνα στα σπίτια τους.

Όπως αφηγείται ένας από τους επιτρόπους, στις 10 Φεβρουάριου, του Αγίου Χαραλάμπους, μαζεύονται μόνο οι επίτροποι (άντρας- σύζυγος ή οικογένεια) και παραδίδεται η εικόνα και τα πράγματα του Αγίου στους επόμενους επιτρόπους, που έχουν σειρά τον επόμενο χρόνο και γίνεται ένα μικρό γλέντι, μεταξύ των οικογενειών των επιτρόπων.

Αυτό το γλέντι μεταξύ των επιτρόπων στη Σκύρο το ονομάζουν «Πανήγυρη». Τα πανηγύρια είναι κάτι διαφορετικό.

Σαν Ιερός Ναός έχει στην ιδιοκτησία του ακίνητη περιουσία, την οποία διαχειρίζεται το αδελφάτο (επίτροποι).

Είναι από τα λίγα εναπομείναντα αδελφάτα της Σκύρου.

Τα στοιχεία για τους αδελφούς του αδελφάτου είναι από πληροφορίες και μπορεί να μην είναι ακριβή, αφού στη διάρκεια των χρόνων, άλλοι αποσύρονται και άλλοι προσέρχονται.

Πιθανόν να υπάρχουν και άλλα ιστορικά στοιχεία-πληροφορίες για το Ναό, αλλά δεν κατάφερα να συλλέξω, προκειμένου να δημοσιευθούν.

Οι επίτροποι αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 στις σελίδες 741-756.

1. ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΑΒΑΛΣΑ

ΠΑΛΙΟΣΛΗΝΑΣ

(Αδελφάτο)

1. Δημήτριος Κυριαζής

2. Ιωάννης Δ. Νικολάου

3. Σταμάτης Παυλής

4. Ελένη Κουκουβίνου

5. Θεοχάρης Ρήγας

6. Δημήτριος Φτούλης του Ιωάννη (Μπολσεβίκος)

7. Γεώργιος Στάθης (Πορτουρής)

8. Θεόδωρος Δ. Κατσαρέλιας.

9. Παπουλάκος Μαυρίκος του Μαυρίκου

10. Θεόδωρος Ζορμάς,

11. Εμμανουήλ Μ. Μακρής

12. Σταμάτης Γ. Φτούλης (Παπάς)

13. Κουτσούπης Κωνσταντίνος

14. Γιαλός Δημήτριος

15. Κουτσούπης Γεώργιος

16. Δημήτριος Φτούλης του Γεωργίου

17. Παρζοντής Στάθης

18. Παπουλάκος (Μαυρίκος) Δημήτριος

19. Αποστόλου Άννα

20. Δήμος Γεώργιος

21. Μαλαματίνη Ευφροσύνη

22. Παπαζάκος Ιωάννης

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη

Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

*Αναβάλ’σα ή και Αναβάλλουσα. Πηγή του ποταμού Κηφισού δυτικά του χωριού.

(μτχ. τού αρχ. αναβάλλω ως ουσ.), πηγή από την οποία αναβλύζει το νερό σαν πίδακας.

**Το πρώτο υδραγωγείο της Σκύρου. Βρίσκεται στην περιοχή Σκορδά και πριν την Αναβάλσα.

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Παντελεήμων 

Θέση: Μάρμαρο* 

*(Μάρμαρο: Περιοχή πάνω από τον όρμο του Πεύκου, όπου υπάρχουν τα λατομεία μαρμάρου)

Η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στο δρόμο Πεύκος- Άγιος Φωκάς – Ατσίτσα στην κορυφή του βουνού και κοντά στα παλιά λατομεία μαρμάρου.

Η θέα είναι πραγματικά υπέροχη, φανταστική εικόνα, κάτω απ' τα πόδια μας. Διακρίνουμε την παραλία Πεύκος, το λιμάνι της Λιναριάς, τον όρμο της Καλαμίτσας και δεξιά την νησίδα Βαλάξα.

Στο πανηγύρι εκείνο το καλοκαίρι, προκάλεσε εντύπωση το γεγονός, κατά το οποίο οι προσκυνητές κάθονταν πιο πέρα από την εκκλησία και περίμεναν για φαγητό, ενώ ο Εσπερινός ήταν σε εξέλιξη.

Μπορεί οι πιστοί να άναψαν το «κεράκι» στον άγιο, αλλά καλλίτερα θα ήταν να παρακολουθήσουν τη λειτουργία του Εσπερινού και μετά να παρακαθήσουν στους πάγκους για το μοίρασμα του φαγητού και του κρασιού.

Αυτό θα ήταν μια απόδειξη να μην επιβεβαιωθεί ο μύθος ότι πολλοί πιστοί πηγαίνουν στο πανηγύρι περισσότερο για το φαγητό παρά να προσκυνήσουν.

Οι επίτροποι αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 στις σελίδες 741-756.

(5 δυάδες, 1 τριάδα και 1 μόνος επίτροποι.

Θητεία: Κάθε 6 χρόνια

Συνολικά άτομα:12 επίτροποι

1) Αδέλφια Μαυρίκος Γεώργιος Νικόλαος και Δημήτριος

2) Βασίλειος Πηλιάτης και Γεωργ. Παναγιώτου (Τσίφτης)

3) Αδελφοί Παναγιώτου Γεώργιος και Σταμάτης (Αμπελόχη)

4) Ελευθεριάδης Γιάννης και Σταμάτης Καλημέρης

5) Αδελφοί Γεωργίου Μιχάλη (Λουρτζή)

6) Σεραφείμ Χρήστος

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα "Σκύρος: Η Ορθόδοξη

Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία")

ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Αρτέμιος

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ 

Άγιος Αρτέμιος ή Αη-Αρτέμης

Θέση: Βουνό* (πάνω από τον Τράχ’λα)

Εορτάζει στις 20 Οκτωβρίου.

Άγνωστη είναι η χρονολόγηση της δημιουργίας του ναού.

Το ξωκκλήσι του Αη-Αρτέμη του Αθλοφόρου είναι ένα από τα πιο αγαπημένα εξωκλήσια των Σκυριανών. Ο Άγιος είναι ο προστάτης Άγιος των κοπαδιών του νησιού της Σκύρου. Το αδελφάτο του Αγίου Αρτεμίου είναι ένα από τα μεγαλύτερα αδελφάτα της Σκύρου.

Ο Ιερός Ναός έχει στην κυριότητά του ακίνητη περιουσία, κύρια χωράφια, η οποία αποφέρει μερικά έσοδα.

Τα χρήματα κατατίθενται σε λογαριασμό στην τράπεζα, στο όνομα τριών επιτρόπων. Δεν πρόκειται για μεγάλες καταθέσεις. Τα χρήματα είναι τόσα, όσα είναι και τα έξοδα του εξωκλησιού του Αη- Αρτέμη (συντήρηση, εκκλησιαστικά είδη και λάδι, πανηγύρι κτλ.).

Το ξωκκλήσι έχει τριάντα (30) επιτρόπους. Αυτοί χωρίζονται σε τριάδες και κάθε τριάδα έχει τη διοίκηση ενός χρόνου. Κάθε τριάδα επιτρόπων εκτελεί καθήκοντα κάθε δέκα (10) χρόνια.

Η εκκλησία βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του βουνού Κόχυλας, μέσα σε μια σπηλιά, σε υψόμετρο 370 μέτρων. Είναι η μοναδική σπηλιά, που υπάρχουν σταλακτίτες.

«Η σκεπή αποτελείται από τον ίδιο βράχο, είναι δε τόσο επιτυχημένη η φυσική αυτή σκεπή, ώστε νομίζεις πως την έχουν λαξεμένη, γιατί σχηματίζεται ένας ελαφρός θόλος»**.

Ο βράχος σκεπάζεται από έναν αιωνόβιο τεράστιο κισσό και ανάμεσα στα κλαδιά του φυτρώνει το «Γαρύφαλλο του Αγι- Αρτεμιού», ένα μικρό γαρύφαλλο με λίγα φύλλα και χρώμα γκριζωπό. «Γαρύφαλλο τ' Άγι- Αρτεμιού με την καρδιά μου σ' αγαπού».

Σύμφωνα με την παράδοση, αυτό το γαρύφαλλο δεν φυτρώνει πουθενά αλλού , όσες προσπάθειες κι αν έγιναν.

Στον Άγιο Αρτέμη, στη γιορτή του, οι άντρες έκαναν κατρακύλα πάνω στο βράχο για την υγεία τους, για το σπάσιμο, το κατέβασμα***.

Δίπλα στην εκκλησία υπάρχει «πηγάδι» με πόσιμο νερό.

Εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με την υπέροχη θέα του προς το Αιγαίο πέλαγος και τον κάμπο του Καλικριού.

Αφετηρία είναι ο όρμος Αχίλλι απ’ όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, αναχώρησε ο Αχιλλέας, για τον πόλεμο της Τροίας. Η διαδρομή ξεκινάει με έναν απότομο ανηφορικό τσιμεντόδρομο.

Μετά από 300 μέτρα, ο δρόμος περνάει δίπλα από μια τσιμεντένια δεξαμενή νερού, και συνεχίζει ώσπου καταλήγει σε ένα πλάτωμα νότια από το λόφο Νησί, δίπλα στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη στα Κάπαρα.

Περίπου 350 μ., πριν φτάσετε στο πλάτωμα, υπάρχει το μονοπάτι που φεύγει δεξιά σας (νότια), ανηφορίζοντας στην ομαλή πλαγιά.

Είναι φανερό και πατημένο μονοπάτι, εύκολο και ξεκούραστο, εκτός από τα τελευταία 200 μ., πριν το εξωκλήσι του Αγίου Αρτεμίου, που είναι πολύ ανηφορικά. Μετά από 2 χλμ. από την αρχή του μονοπατιού περνάει κάθετα τη στενή ρεματιά Γαϊδουρόρρεμα γεμάτο με φρύγανα και ρεματιές, γεμάτες πικροδάφνες και λυγαριές, καταλήγει στο ξωκλήσι.

Πεζοπόροι που αντέχουν, μπορούν να συνεχίσουν ως την κορυφή του Κόχυλα (788μ. ύψος). Το μήκος της διαδρομής από το Αχίλλι. είναι 3 χλμ. Ο χρόνος πορείας 1 ώρα και 40 λεπτά.

Οι επίτροποι αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 στις σελίδες 741-756.

1. Φτούλης Αλέκος (Ντάος) Αρτεμίου Παναγιώτης, Θεοχάρης Γιάννης, Κατσαρέλιας Δημήτριος

2. Τραχανάς Γιώργος, Θεοχάρης Θοδωρής, Φτούλη Μαρία

3. Καραμπίνης Γιάννης

Φτούλης Γιώργος (Καραβανάς)

Φεργάδης Γιώργος

4. Μαυρογιώργης Δημ. Σταμάτης

Στεργίου Ιωάννης

Μπονάτσος Γεώργιος

5. Παναγιώτου Νικόλαος Κουναδίνης Γεώργιος Τσιούμας Σταμάτης

6. Βαρσάμος Δημήτριος

Φτούλης Δημήτριος (Ντάος) Μαυρογιώργης Στ. Σταμάτης

7. Φεργάδης Εμμ. Φεργάδης (Μουμτζής), Κωστής Φτούλης (Μπολσεβίκος)

Κουτσούπης Δημήτριος, Θεοχάρης Γιάννης του Τάσου

8. Φτούλης Μανώλης (Ντάος) του Ιωάννη, Δήμος Σταμάτης και

Ξανθούλη Καλλιόπη

9. Κοντομανώλης Δημήτριος του Γεωργίου, Μανωλάκης Μανώλης Θεοχάρης Γιάννης του Εμμανουήλ

10. Παντελής Κωνσταντίνος Φτούλης Δημήτριος (Πασάς) Γιαννακόπουλος Γεώργιος

Ζωγράφος Δημήτριος

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα «Σκύρος: Η Ορθόδοξη

Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)

«Ψηλά στα ξάνεμα δεντρά, π' άγρια πουλιά πετούνε

Και στα γκρεμνά τ' Αρτεμιού π' αγρίμια περπατούνε.

Στο ρημοκλήσι τ' άστεγο, στο μακρινό Άγι-Αρτέμη

Στου βράχου τ' αγριολούλουδα, που δέρνουν οι ανέμοι»

«...Τσοπάνη μ' όντας έρχεσαι απ' το βουνό δρωμένος

τσ΄από τον ήλιο κότσινες, σαν άτζελες γραμμένες

με τ' Αι Αρτέμη το νερό έσαι, μαρέ, λουσμένες

τσαι με τους δυόσμου το κλουνί έσαι μπαρμπανισμένες»...

*Βουνό: Η περιοχή που αρχίζει αριστερά από την πεδιάδα Αχίλλι-Καλαμίτσα μέχρι το Φανάρι. Είναι ορεινός όγκος της Σκύρου, γι’ αυτό λέγεται Βουνό. Στο πρωτόκολλο παραλαβής-παράδοσης των κτημάτων της Μονής Αγίου Γεωργίου στις 03-Ιουλίου 1847 αναφέρεται «Βουνόν κείμενον εις θέσιν Φανόφτιας και Κόχυλους» (εφημερίδα Σκυριανά Νέα αρ. φύλλου 39)

** Ανέστης Φραγκούλης: «Σκυριανοί Αντίλαλοι»

*** Νίκη Λ. Πέρδικα

ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Μετάσταση Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ο Σπασοκαρούτες

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ 

Μετάσταση Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ο Σπασοκαρούτες

Θέση: Κάστρο - Πλατεία Καμαντού* 

Εορτάζει στις 26 Σεπτεμβρίου

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος λέγεται και Σπασοκαρούτες γιατί στη γιορτή του, τον Σεπτέμβριο, που είναι οι «καρούτες» (πατητήρια-βαρέλια) γεμάτες κρασί, αν τυχόν κάποιοι τον κοροϊδέψουν και δεν τον τιμήσουν στη γιορτή του, τους σπάζει τις «καρούτες».

Αντίστοιχη ονομασία υπάρχει και στο Νομό Λάρισας. Εκεί υπάρχει μία παραλλαγή στην ονομασία. Λέγεται Σπασοκαρούτας, γιατί, στη γιορτή του, λόγω του ισχυρού βρασμού του μούστου, σπάζουν τα πιθάρια, που τον περιέχουν. Τα πιθάρια λέγονται και κουρούπια. Εδώ στη Σκύρο δεν υπάρχει τιμωρία των πιστών.

Πρόκειται για μικρή μονόκλιτη εκκλησία, με ξύλινη στέγη καλυμμένη με κεραμίδια. Ο ναός αποτελείται από τον ορθογώνιο κυρίως ναό, στον οποίο «προστίθεται», στην ανατολική πλευρά ένα χαμηλότερο και στενότερο κτίσμα, ώστε να σχηματισθεί το Ιερό Βήμα.

Μπροστά στην κορυφή της στέγης βρίσκεται το καμπαναριό. Πάνω από την είσοδο, ένα μικρό διακοσμητικό πιάτο. Στο βόρειο τοίχο υπάρχει ένα σχετικά μεγάλο ορθογώνιο παράθυρο και ένα δεύτερο, μικρότερο πάνω από την είσοδο.

Η στέγη στηρίζεται σε οροφή ξύλινης κατασκευής. Αρχικά πρέπει να ήταν θολωτή. Το πάτωμα είναι στρωμένο με πλακάκια. Εξωτερικά είναι σκεπασμένη με κεραμίδια. Ο Ναός είναι σοβατισμένος εσωτερικά και εξωτερικά. Επισκευάστηκε το 2012. Το τέμπλο είναι ξύλινο, μοντέρνο. Υπάρχουν τρία θραύσματα μονολιθικών στηλών εντοιχισμένων στον ανατολικό τοίχο και ένα έξω αριστερά της εισόδου. Η χρονολογία της είναι των οθωμανικών χρόνων. Κτήτορας η Άννα Κουτσούπη.

*Καμαντού: μικρή συνοικία στο χωριό αριστερά από το Μπόριο. Πλατεία Καμαντού πριν την είσοδο του Κάστρου. Στο Α.Ε.Σ. 14/1683 αναφέρεται Γεώργιος Καμαντός. Πιθανή ονομασία από το επίθετο Καμαντός.

Θα μπορούσε να ονομάζονταν και πλατεία Θησέα.

ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ Άγιος Φανούριος

 ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ 

Άγιος Φανούριος*

Θέση: Μόλος** - Παραλία Βίνα 

Εορτάζει στις 27 Αυγούστου.

Στην εορταστική του ημέρα οι πιστοί φτειάχνουν μια νηστίσιμη πίτα, τη φανουρόπιτα, για να τους φανερώσει ο Άγιος απολεσθέντα αντικείμενα, την τύχη των ανύπανδρων κοριτσιών, ακόμα και εργασία στους ανέργους και διάφορα άλλα.

Η πίτα είναι μικρή και στρογγυλή και όσο την φτιάχνουν έχουν μια λαμπάδα αναμμένη. Γίνεται με εννέα υλικά, νηστίσιμα και αφού διαβαστεί και κοπεί σε σαράντα κομμάτια, μοιράζεται στους πιστούς.

Ο Ναός χτίστηκε το 1967 από τον Ζαχαρίας Εμμανουήλ Ιωαννίδης (1890-1976)

Ο Ζαχαρίας Εμμανουήλ Ιωαννίδης υπήρξε αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας και μετέπειτα του Πολεμικού Ναυτικού (χειριστής υδροπλάνου), κάτοικος Αθηνών καταγόμενος από τη Σκύρο.

Συνελήφθη από τους Γερμανούς, επειδή ανήκε σε αντιστασιακή ομάδα, και κρατείτο στις φυλακές Χαϊδαρίου.

Μετά από λίγες μέρες αποφασίστηκε η εκτέλεσή του, μαζί με άλλους πατριώτες.

Το βράδυ της παραμονής της εκτέλεσής τους συνέβη το εξής θαυμαστό γεγονός. Παρουσιάστηκε στον ύπνο του ο Άγιος Φανούριος και του υπέδειξε τον τρόπο της απόδρασής του, κατά τη μεταφορά τους προς τον τόπο της εκτέλεσης.

Ο Ζαχαρίας Εμμανουήλ Ιωαννίδης ακολουθώντας τις υποδείξεις του προστάτη του Αγίου, δραπέτευσε κι σώθηκε.

Μετά την αποστρατεία του, συγκεκριμένα το 1967, απέκτησε εξοχική κατοικία στην περιοχή Μόλος. Έλαβε από το Υπ. Πολιτισμού άδεια οικοδόμησης Ιερού Ναού του Αγίου Φανουρίου στον περίβολο της κατοικίας του.

Έτσι εκπλήρωσε το τάμα του.

Ο Ναός υπήρξε ο πρώτος και μοναδικός στη Σκύρο αφιερωμένος στον Άγιο Φανούριο. Γι’ αυτό πλήθους πιστών προσέρχεται να προσκυνήσει τη μέρα της εορτής του, στις 27 Αυγούστου.

Επιθυμία του ιδίου (επειδή δεν απέκτησε δικά του παιδιά) ήταν, να επιτροπεύεται ο Ναός από τα ανίψια του.

(Πηγή των πληροφοριών είναι η κ. Συναδινού-Ιωαννίδου Ιουλία)

* Ο Άγιος Φανούριος είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ιστορική ύπαρξή του αγνοήθηκε μέχρι και τον 14ο αιώνα, οπότε και ενευρέθη εικόνα του, στο νησί της Ρόδου. Σύμφωνα με την εικόνα του, ο άγιος ήταν νεαρός στρατιώτης ο οποίος υπέστη 12 μαρτύρια. Υπάρχει επίσης η υπόθεση από ερευνητές ότι ο άγιος συγχέεται με τον Άγιο Γεώργιο, καθώς η εικόνα φαίνεται να έχει αρκετές ομοιότητες με αυτή του Αγίου Γεωργίου. Από την εύρεση της εικόνας θεωρείται προστάτης του νησιού της Ρόδου..

** Η λέξη προέρχεται από την ιταλική λέξη molo που σημαίνει προβλήτα, αποβάθρα.

Ο κανόνας της ελληνικής γλώσσας λέει ότι οι λέξεις που προέρχονται από ξένες γλώσσες γράφονται με τον απλούστερο τρόπο, όπως προφέρονται δηλαδή.. Συνεπώς το σωστό είναι μόλος και όχι μώλος.