ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ: Μονή Αγίας Παρασκευής

                                                                   (της γελάδας* )

Θέση: Μαυρουνάς

Βρίσκεται δυτικά και σε μικρή απόσταση από το Ναό της Γεννήσεως του Χριστού. Την εποχή (10ο αι. μ.Χ.) της Μονής Γεννήσεως του Χριστού Μαυρουνά, λειτουργούσε σα μοναστήρι.

Όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Μονής του Χριστού Μαυρουνά ο πρεσβύτερος και ο αρχιδιάκων, που παραβρίσκονταν στην τελετή υπογραφής των δωρητηρίων, πιθανόν να ήταν από την παρακείμενη Ιερά Μονή της Αγ. Παρασκευής και τον κοντινό ναό των Αγ. Αποστόλων, αφού ο Επίσκοπος Σκύρου βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με τη Γλυκερία.

Δεν είναι γνωστό, πότε έπαψε να λειτουργεί σαν μοναστήρι. Αυτό συνέβη πριν το 1833, έτος κατάργησης, με διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα καταργήθηκαν όλα τα μοναστήρια που είχαν κάτω από πέντε μοναχούς. Μπροστά στην είσοδο, κάτω από το βράχο, υπάρχει πηγή και στέρνα** πόσιμου νερού.

Δεν είναι πολλά στοιχεία γνωστά για το άλλοτε μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Στο μοναστήρι εμόναζαν και μοναχές. Ήταν μικτό, με άντρες και γυναίκες.

Το καθεστώς της ιδιοκτησίας της Μονής και της περιουσίας της πέρασε μέσα από αμφισβητήσεις. Ιδιοκτήτης και κτήτορας ήταν ο καταγόμενος από τη Σκύρο ιερομόναχος Ιωάσαφ Γεώργιος Μάρκου.

Πριν το θάνατό του συνέταξε διαθήκη στην οποία διόρισε τον Σταμάτιο Παπάζογλου να επιτροπεύει και να φροντίζει την Μονή σαν νοικοκύρης. Όμως ο Σταμάτιος Παπάζογλου δεν πρόλαβε να εκτελέσει την διαθήκη, γιατί με εντολή της Οθωμανικής Κυβέρνησης απαγχονίστηκε στη Κωνσταντινούπολη. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι συγγενείς του Ιωάσαφ*** να σφετεριστούν τη διαθήκη του και να πάρουν στη δική της κυριότητα τη Μονή και τα κτήματά της.

Το 1825 ο γιός του Σταμάτιου Παπάζογλου Γεώργιος απευθύνθηκε στο Υπουργείο Θρησκείας του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, που είχε τότε έδρα το Ναύπλιο, επισυνάπτοντας τη διαθήκη του Ιωάσαφ ζητώντας την εφαρμογή της και την αποκατάσταση του πατέρα του.

Το Υπουργείο Θρησκείας εξέτασε την περίπτωση και δικαίωσε τον μακαρίτη Σταμάτιο Παλαιολόγου. Με έγγραφό του, στις 20 Αυγούστου 1825, προς τον Επίσκοπο Σκύρου και τους δημογέροντες του Νησιού γράφει να εφαρμόσουν τη διαθήκη, «διατάσσεσαι να τα ενεργήσεις κυριαρχικώς και αποφασίστως, είης δ’ υγιαίνων ο Κύριος».

Εγκρίνει να επιτροπεύει της Μονής ο γιος Γεώργιος Παπάζογλου τα Ιερά σκεύη και τα κτήματα της εκκλησίας και να αφαιρεθεί αυτό το δικαίωμα από τους συγγενείς του Ιωάσαφ.

Πάνω από την Αγία Παρασκευή υπάρχει τοποθεσία «ασκηταριά»**** , όπου ασκήτευαν οι καλόγριες, κατά την λεγόμενη «άσκησή»***** τους.

Παραπομπές:

*Λέγεται ότι στο πανηγύρι έσφαζαν μια ολόκληρη αγελάδα, τόσο μεγάλο ήταν

** δεξαμενή για την συλλογή (συνήθως) βρόχινου νερού

*** Βασίλειος Ατέσης , «Η Ιστορία της Εκκλησίας της Σκύρου», Έκδοση Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών, Αθήνα 1961

**** χώρος, συνήθως σπήλαιο, στον οποίο αποσύρονται οι μοναχοί για πλήρη απομόνωση

***** Όταν οι μοναχοί αποσύρονταν σε απομονωμένες περιοχές, επιδίδονταν στην άσκηση, συνήθως το 40ήμερο από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Μεγάλο Σάββατο.

                                     Η θέση του ναού της Αγίας Παρασκευής Μαυρουνά στο χάρτη

(Από το βιβλίο του Γεωργίου Κρίκα

«Σκύρος: Η Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και Λατρεία»)