Η λατρεία του θεού Πάνα
Kομμάτια κιόνων, εντοιχισμένων, στο ξωκκλήσι του Αη-Μάμα.
Εδώ πιθανολογείται ότι βρίσκονταν ο Ναός του αρχαίου θεού Πάνα
Είναι απολύτως λογική η λατρεία του θεού Πάνα[1a], του θεού των βοσκών και προστάτη των κτηνοτρόφων και των γεωργών, σ’ ένα νησί που η κτηνοτροφία ήταν στην αρχαιότητα και παραμένει και σήμερα σοβαρή απασχόληση και σημαντικός τομέας της οικονομίας της Σκύρου.
Από τους αρχαίους χρόνους, οι Σκυριανοί υπερηφανεύονταν, ότι μετά τα μάρμαρα, η κτηνοτροφία αιγών και προβάτων[1] ήταν το μόνο προϊόν του Νησιού.
Αρχαίοι παροιμιογράφοι φαίνεται να μιλάνε για την «αίγα» από τη Σκύρο (Αιξ Σκυρία)[2]. Υπήρχε αρχαιοελληνική παροιμία γι’ αυτούς που σου κάνουν μια χάρη και μετά στο τονίζουν ή το καταστρέφουν που έλεγε:
«αι γαρ κατά Σκύρον αίγες πολύ γάλα αφιείσαι, είτα ανατρέπουσιν το αγγείον».
«κατσίκα που αφήνει πολύ γάλα και μετά κλωτσάει την καρδάρα με το γάλα και τη χύνει».
Δεν είναι τυχαίο που τον θεό Πάνα αντικατέστησε ο χριστιανός Άγιος Μάμας, προστάτης των κτηνοτρόφων. Ο ναός του Αγίου Μάμα λέγεται ότι έχει χτιστεί στα ερείπια Ναού του Πάνα, όπου βρέθηκαν Ιωνικό γείσο[3] με γεισίποδες[4]. Πάνω από το Ναό υπάρχουν ενδείξεις προϊστορικού οικισμού[5].
Το 1900 στις Τρείς Μπούκες, στα ερείπια του Ναού του Αγίου Φωκά, βρέθηκε μια μαρμάρινη επιτύμβια πλάκα με την επιγραφή[6]:
ΟΝΗCΙΜΟC ΨΥΧΕΙ ΧΡΗΤΗ ΧΕΡΕ
(Ονήσιμος ψυχ(ή) χρη(σ)τή χ(αί)ρε)
Το εύρημα μαρτυρά ότι στη θέση αυτή υπήρχε αρχαιοελληνικός Ναός ή Ιερό αγνώστου θεού, αλλά πολύ πιθανόν θεού της θάλασσας.
[1] Σύμφωνα με στοιχεία των Υπηρεσιών του Δήμου Σκύρου (2012) στη Σκύρο βόσκουν 36.248 αιγοπρόβατα, από τα οποία τα 17.370 είναι πρόβατα και τα 18.878 κατσίκια. Το 44% αυτού του κεφαλαίου, δηλ. 15.848 αιγοπρόβατα, βόσκουν στους μοναστηριακούς βοσκότοπους στις περιοχές Κοπρισές (8.444) και Μεγάλες Μάντρες (7.404).
[2] Ο Πίνδαρος επαίνεσε την αφθονία του γάλακτος τους.
[3] Το μέρος της στέγης ενός ναού ή σπιτιού που προεξέχει από τους κάθετους τοίχους του, με σκοπό να τους προφυλάξει από τα νερά της βροχής που ρέουν από τη στέγη.
[4] τα δοκάρια που τοποθετούνταν για να υποστηριχθεί το γείσο
[5] Μιχαήλ Δέφνερ: «Τοπωνυμία της Νήσου Σκύρου»
[6] «Histoire de l' ile de Skyros jusqu'en 1538», (Ιστορία της νήσου Σκύρου μέχρι το 1538) Paul Graindor, Paris 1906.
[1a] Θεότητα της άγριας φύσης, των βουνών, δασών και της γονιμότητας. Προστάτης των κτηνοτρόφων και των γεωργών. Έγινε ακόλουθος του Διονύσου. και η λατρεία του επεκτάθηκε σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Έχει τη μορφή ανθρώπου με κέρατα κατσικιού,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου