ΝΗΣΟΣ ΣΚΥΡΟΣ:Ο συσχετισμός της Αθηνάς με θεότητα της θάλασσας

 Η κοινή λατρεία της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα

 

 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συσχετισμός της Αθηνάς με θεότητα της θάλασσας, αμέσως με τη γέννησή της, κάτι που απηχεί την κοινή λατρεία της με τον Ποσειδώνα. Αυτή την κοινή λατρεία των δύο θεών αναφέρει ο ποιητής Στάτιος [1] στο ποίημά του, για τη ζωή του Αχιλλέα, «The Achilleid» [2].

«Palladi litoreae celebrabat Scyros honorum»

ελεύθ. μτφ: «Η Παλλάδα Αθηνά  σα διάσημος σωματοφύλακας κρατούσε στην ακτή της Σκύρου» (στ. 285)

«Scyros erat placidique super Tritonia custos»

ελεύθ. μτφρ: «Η Σκύρος ήταν ήρεμη επί φύλακα Τριτωνίας» (στ.696)

Η γέννηση της Αθηνάς, σύμφωνα με ορισμένες εκδοχές, στον ποταμό Τρίτωνα ή δίπλα στη λίμνη Τρίτων στη Λιβύη, της οποίας θεός ήταν ο Τρίτων. Γι’ αυτό προσδίδουν στη θεά Αθηνά τα επίθετα [3] Τριτωνία, Τριτογενής και Τριτογένεια. Στην Ιλιάδα του Ομήρου (ραψ. Δ στ. 515,516  ραψ. Χ, στ. 183,184 και το ίδιο στη ραψ. Θ, στ. 38,39) υπάρχουν αναφορές στην Τριτογένεια Αθηνά.

«ὦρσε Διὸς θυγάτηρ κυδίστη Τριτογένεια ἐρχομένη καθ' ὅμιλον, ὅθι μεθιέντας ἴδοιτο».

μτφρ. Καζαντζάκη  Κακριδή: «ξεσήκωνε η Αθηνά η περίλαμπρη, του Δία η θυγατέρα, γυρνώντας δώθε κείθε, όπου 'βλεπε να παρατούν τη μάχη»

«Τὴν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·

θάρσει Τριτογένεια φίλον τέκος· οὔ νύ τι θυμῷ»

μτφρ. Καζαντζάκη  Κακριδή: «Κι ο Δίας γυρνώντας της απάντησε ο νεφελοστοιβάχτης: Παιδί μου Τριτογένεια, θάρρεψε, κι αλήθεια δε μιλούσα
με την καρδιά μου· θέλω πάντα μου καλός μαζί σου να 'μαι».

Στην Οδύσσεια του Ομήρου ραψ. Γ, στ. 183,184 συναντάμε άλλη αναφορά στην Τριτογένεια Αθηνά.

«οὐ μὲν γάρ τις ὅδ᾿ ἄλλος Ὀλύμπια δώματ᾿ ἐχόντων, ἀλλὰ Διὸς θυγάτηρ, κυδίστη Τριτογένεια»,

μτφρ. Καζαντζάκη  Κακριδή: «Την Τριτογένεια μπρος μας είχαμε, την κουρσολόγα κόρη του Δία᾿ θεός από τον Όλυμπο δεν ήταν άλλος, όχι!»

Ο Ησίοδος στη Θεογονία (στ. 895) αναφέρεται και αυτός στην Τριτογένεια Αθηνά.

«πρώτην μὲν κούρην γλαυκώπιδα Τριτογένειαν»

μτφρ: «Πρώτα μια κόρη θα γεννούσε, την αστραπόματη την Τριτογένεια»

---

[1] Ο Πόπλιος Παπίνιος Στάτιος (Publius Papinius Statius, περ. 45 – περ. 96 μ.Χ.) ήταν ελληνικής καταγωγής Ρωμαίος ποιητής της λεγόμενης «Αργυρής Εποχής» της λατινικής λογοτεχνίας..

[2] Το The Achilleid (94-96 μ.Χ.) είναι ένα ημιτελές επικό ποίημα του Publius Papinius Statius που είχε σκοπό να παρουσιάσει τη ζωή του Αχιλλέα από τη νεότητά του μέχρι το θάνατό του στην Τροία ..

[3]Τα  επίθετα Τριτωνία, Τριτογενής και Τριτογένεια είναι λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τον Τρίτωνα, την Τριτωνίδα, την Αμφιτρίτη, την τρίαινα (λέξεις που συνδέονται με, ποτάμια, παραθαλάσσιες ή πόλεις).